اصول کشاورزی ارگانیک

اصول کشاورزی ارگانیک

 

تعریف محصولات ارگانیک

امروزه، مردم بسیاری از کشورهای جهان به دنبال خرید محصولاتی هستند که عاری از هر گونه مواد شیمیایی مضر باشد. در سطح جهان، به این گونه محصولات کشاورزی « محصولات ارگانیک» می گویند. در خیلی از بازارهای تره بار دنیا، گاهی میوه های کرم زده، خریداران بیشتری نسبت به میوه های صاف و براق دارند، چون مردم مطمئن می شوند که این گونه میوه ها در جریان تولید به هیچ گونه سمی از سموم مصنوعی و شیمیایی آلوده نشده اند. به طور کلی « کشاورزی زیستی و ارگانیک» را این گونه می توان تعریف کرد:

کشاورزی ارگانیک، نوعی کشاورزی است که در آن از کودهای شیمایی، آفت کش ها، هورمون ها و افزودنی های شیمیایی مصنوعی استفاده نشده و برای تقویت حاصلخیزی خاک، مهار آفت ها، بیماری ها و علف های هرز، از روش های غیر شیمیایی مانند تناوب زراعی مناسب، کود سبز، کودهای دامی، کمپوست، مبارزه بیولوژیک وسایر روش های غیر شیمیایی بهره گرفته می شود.

 

 

اصول کشاورزی ارگانیک

بر طبق منشور بین المللی تولید محصولات ارگانیک، کشاورزانی که می خواهند محصول ارگانیک تولید کنند باید به اصول چهارگانه زیر پایبند باشند:

 

مدیریت صحیح آفات، بیماری ها و علف های هرز:

استفاده از سموم شیمیایی مصنوعی در کشاورزی ارگانیک مجاز نیست، مگر کاربرد بعضی از ترکیبات معدنی ساده که مورد تایید فدراسیون بین المللی جنبش کشاورزی ارگانیک (IFOAM) قرار گرفته باشد.

در کشاورزی ارگانیک از روش های مختلفی برای پیشگیری خسارت یا مبارزه با آفت های کشاورزی استفاده می شود که به آن مدیریت تلفیقی آفات (IPM) گفته می شود.

الف) پیشگیری از آفت

اولین و مهم ترین گام در کنترل آفات، بیماری ها و علف های هرز در واحدهای زراعی تولید محصولات ارگانیک، بکارگیری تمهیداتی است که با اجرای آن ها از ورود این عوامل زیان آور به مزرعه، گلخانه و انبار جلوگیری به عمل می آید. این اقدامات شامل: قرنطینه، بوجاری بذر، مصرف بذر و نهال سالم و تهیه آن از منابع مطمئن، نصب توری روی در و پنجره های گلخانه ها و انبارها، اطمینان از عاری بودن از عوامل بیماری زا و بذر علف های هرز توسط ماشین آلات و ادوات، مصرف کودهای پوسیده و ... می باشد.

در صورتی که به هر دلیل عوامل زیان آور وارد مزرعه، گلخانه، باغ و یا انبار شدند، می بایست به نحو مقتضی آن ها را از بین برد و مانع استقرار و توسعه آنها شد. از بین بردن علف های هرز حاشیه مزارع، کنار جوی ها و کانال های انتقال آب و غیره از جمله این اقدامات می باشد.

یکی از مهم ترین روش های پیشگیری در کنترل آفات و بیماری های گیاهی، استفاده از بذور و نهال های مقاوم نسبت به این عوامل خسارت زا می باشد. در حال حاضر برای بسیاری از گیاهان زراعی و باغی ارقام مقاوم یا متحمل تولید شده اند که نسبت به یک یا چند عامل بیمارگر گیاهی تحمل نسبی داشته یا مقاومند. بدیهی است که در انتخاب ارقام مقاوم بایستی با توجه به بیماری ها و آفات موجود در هر منطقه، ارقامی را انتخاب کرد که بیشترین تحمل ویا  مقاومت را نسبت به همان عوامل داشته باشند.

 

ب) مهار (کنترل) آفت

مبارزه ی بدون سم با آفت های گیاهی را می توان به شیوه های زیر انجام داد.

در این روش با انجام عملیات زراعی مناسب، محیط کشت را برای زندگی و فعالیت آفت های موردنظر نامساعد می کنند و در نتیجه، خسارت آن ها را کاهش می دهند. این روش به دلیل سادگی کار، ارزانی و بی خطر بودن آن به عنوان یکی از اجزا مهم مبارزه تلفیقی با آفت به شمار می رود.

 

مهم ترین عملیات در مبارزه زراعی عبارتند از:

به عنوان مثال کشت مدوام گیاه جالیزی و یا پنبه در یک مزرعه، باعث ازدیاد مگس جالیز و سنک قوزه پنبه می گردد. بنابراین، با خودداری از کشت جالیز طی دو یا سه سال بعد و جایگزین آن با محصولات غیر جالیزی، می توان از طغیان بیشتر این آفت ها در مناطق آلوده جلوگیری نمود.

شخم های عمیق در فصل پاییز، تعداد زیادی از کرمینه ها و شفیره ها و تخم های حشرات را از بین می برد. به عنوان مثال: ساده ترین راه برای از بین بردن لاروهای زنبور ساقه خوار غلات آن است که بلافاصله پس از برداشت محصول غلات، زمین را شخم بزنیم.

مثلا جلو انداختن زمان برداشت چین اول یونجه، باعث از بین رفتن درصد زیادی از آفت درجه یک یونجه، یعنی سرخرطومی یونجه «قنج» خواهد شد.

با مدیریت صحیح در امر آبیاری تا حد زیادی می توان از خسارت آفت ها جلوگیری نمود. استفاده از یخ آب زمستانه، زمستانه گذرانی تعدادی از آفت های کشاورزی را با خطر مواجه کرده و جمعیت آن ها را به شدت کاهش می دهد.

در این روش، گیاهان مناسبی را به عنوان «گیاهان تله» در اطراف مزرعه یا در بین ردیف های کاشت می کارند و پس از آن که آفت های مورد نظر برروی گیاهان تله جا خوش کردند، به طریق مناسبی از بین می برند. مثل استفاده از ذرت در اطراف مزارع پنبه، جهت مبارزه با عسلک و سنک قوزه پنبه

کارهایی مانند جمع آوری بقایای محصول، بریدن و جمع آوری شاخه های آلوده به آفت در باغ ها و سوزاندن آن ها یک مبارزه مکانیکی و دستی به شمار می آیند.

با بستن گونی یا نوارهای مقوایی لانه زنبوری به دور تنه بعضی از درختان میوه مانند سیب درختی، می توان آفت هایی مانند کرم سیب را که برای انجام زمستان گذارنی به لابلای این گونی ها و مقواها پناهنده می شوند، به دام انداخت و آنها را از بین برد.

برای مبارزه با کرم خراط که تنه درختانی مانند گردو را سوراخ می کنند، می توان با وارد کردن سیم مفتولی درون سوراخ های ایجاد شده توسط آفت و یا استفاده از نوارهای چسبدار کایرمونی بر روی تنه و شاخه های اصلی درخت، لاروهای آفت را کشت و از بین برد.

جهت مبارزه با کرم گلوگاه انار، علاوه بر جمع آوری و انهدام انارهای آلوده در تمام طول فصل رشد و بعد از برداشت، می توان نسبت به پرچم زدایی میوه های انار 6-5 هفته بعد ازظهور اولین گل به عنوان مبارزه مکانیکی اقدام نمود.

آفتاب دهی خاک: آفتاب دهی خاک از روش های کنترل فیزیکی و مکانیکی است که از انرژی خورشید برای کنترل عوامل خسارت زای گیاهی استفاده می شود. در این روش با افزودن کود حیوانی تازه به اراضی شخم خورده آیش و پوشاندن آن با پلاستیک روشن در تابستان، خاک ضدعفونی می شود. در این حالت افزایش حرارت خاک باعث از بین رفتن بسیاری از آفات، عوامل بیمارگر خاکزی و حتی بذور علف های هرز می شود.

دانشمندان علم حشره شناسی از سال ها پیش، بسیاری از موجودات و حشرات مفید یا همان دشمنان طبیعی آفت های گیاهی را شناسایی کرده و مورد آزمایش قرار داده اند. امروزه تعدادی از این حشرات مفید را در پرورشگاه های مخصوص خود به نام «انسکتاریوم» پرورش داده و آنها را در موقع مناسب در مزارع و باغ ها رها می کنند تا آفت های موردنظر را به طور طبیعی از پای در آورند.

در مبارزه بیولوژیکی از این عوامل برای مهار آفت ها استفاده می کنند: شکارگرها – انگلی ها و بیماری زاها

شکارگرها: شکارگرها جزو آن دسته از دشمنان طبیعی هستند که در طول مدت رشد خود از چندین شکار تغذیه می کنند. کفش دوزک ها، بالتوری ها، مورچه ها، زنبورها و سن های شکارگر از جمله حشرات شکارگر هستند.

انگلی ها: انگلی ها حشرا ت سودمندی هستند که در مبارزه بیولوژیکی علیه بعضی از حشرات زیان آور به کار می روند. حشرات انگلی در اصل حشراتی هستند که یکی از مراحل زندگی خود را در بدن حشره ی مورد نظر می گذرانند. از جمله این حشرات انگلی سودمند «زنبورهای تریکوگراما» هستند. تا کنون 549 گونه از این زنبورهای مفید شناخته شده اند. از این زنبور، سال هاست که در کشورهای چین، روسیه، آمریکا و بعضی از کشورهای اروپایی، در میلیون ها هکتار از مزارع و باغ ها، بر علیه بعضی از حشرات زیان آور استفاده می شود. در این کشورها، زنبور تریکوگراما را به طور انبوه تولید کرده و به کشاورزان و باغداران می فروشند. در کشور ما هم چند سالی است که تولید انبوه «زنبورهای تریکوگراما» با حمایت وزارت جهاد کشاورزی شروع شده و بر علیه تعدادی از آفت های کشاورزی مانند کرم ساقه خوار برنج و کرم گلوگاه انار به کار گرفته شده است.

بیماری زاها

علاوه بر حشرات شکارچی و انگلی ها، عوامل زنده ای مانند قارچ ها، ویروس ها و باکتری ها از عوامل بازدارنده فعالیت حشرات به شمار می روند. به عنوان مثال: در حال حاضر توانسته اند با تکثیر باکتری های ویژه و پاشیدن آن بر روی بوته ها ی پنبه، آفت مهم پنبه یعنی کرم قوزه پنبه را از بین ببرند.

امروزه وسایلی مانند نوارهای رنگی، تله های نوری و تله های فرمونی، کاربرد وسیعی برای به دام اندازی و از بین بردن بعضی از آفت های کشاورزی پیدا کرده اند. به عنوان مثال: از تله های نوری برای جلب و به دام انداختن بعضی از آفت های شب پرواز در کشاورزی مانند پروانه کرم خراط استفاده می شود. همین طور از تله های فرمونی برای به دام اندازی حشرات نر در طول شبانه روز استفاده می شود.

در  این تله ها، ماده ای به نام «فرمون» قرار می دهند که نقش جلب کننده ی پروانه های جنس نر را به عهده دارد. بنابراین با به دام اندازی حشرات نر با استفاده از تله های فرمونی از تجدید نسل آفت جلوگیری کرده و جمعیت آن را کاهش می دهند.

استفاده از آفت کش های مجاز در کشاورزی ارگانیک

همانگونه که قبلا ذکر شد، سموم دفع آفات نباتی مصنوعی اعم از قارچ کش، حشره کش، علف کش، کنه کش و غیره جایگاهی در کشاورزی ارگانیک ندارند. لیکن این بدان مفهوم نیست که از هیچ نوع ماده شیمیایی و به اصطلاح از هیچ سمی نمی توان استفاده کرد. در این سیستم، در شرایطی که آفت یا بیماری شدت یابد و با روش های دیگر مبارزه، که قبلا ذکر شد، کنترل آن میسر نشده باشد، استفاده از ترکیبات معدنی و یا ترکیبات آلی که منشا طبیعی داشته باشند، مجاز می باشد. شایان توجه است که این دسته از سموم بایستی حداقل خطر را برای جانوران، بخصوص پستانداران و حشرات مفید داشته باشد و کمترین آسیب ممکنه را به محیط زیست وارد نماید و سریعا تجزیه شده و در طبیعت انباشته نشوند.

امروزه آفت کش هایی به بازار آمده اند که مصرف آنها در کشاورزی ارگانیک اشکال ندارد. این آفت کش ها ممکن است با پایه مواد معدنی، مواد آلی طبیعی  و یا فرآورده های بیولوژیک باشند و با اسامی تجاری گوناگونی ارائه شوند. در اینجا تعدادی از آن ها بر اساس مواد تشکیل دهنده (بدون ذکر و توجه به اسامی تجاری) و به منظور اطلاع خوانندگان محترم بطور مختصر ذکر می گردند.

 

به صورت پودر و نیز به شکل پودرهای قابل تعلیق در آب برای کنترل سفیدک های حقیقی، برخی دیگر از بیماری های قارچی و کنترل کنه های گیاهی کاربرد دارد.

از این پودر می توان برای کنترل آفات انباری و نگهداری دانه هایی نظیر غلات استفاده نمود.

بدیهی است محصولاتی که این پودر به آنها افزوده شده است، قبل از مصرف بایستی الک شوند.

محلولی است که از ترکیب سولفات مس و آب آهک تشکیل می شود و برای کنترل بیماری هایی مثل سفیدک های داخلی به کار می رود.

محلول هایی هستند که ازترکیب نمک های پتاسیم و یا سدیم با اسیدهای چرب به دست می آیند و خاصیت حشره کشی دارند. در مصرف این محلولها بایستی طوری مصرف شوند که حتما روی بدن حشرات پاشیده شوند. ثانیا در هوای خشک و گرم مصرف نشوند، زیرا پس از خشک شدن تاثیر خود را از دست می دهند. و ثالثا تعدادی از گیاهان نسبت به آن ها حساس بوده و در اثر مصرف آن ها دچار گیاه سوزی می شوند. لذا قبل از مصرف، باید از عدم حساسیت گیاه به آنها اطمینان حاصل کرد.

اغلب این روغن ها منشا معدنی داشته و با آب به نسبت مناسب مخلوط و روی گیاهان پاشیده می شوند. این روغن ها عمدتا برای کنترل حشرات آفت به کار می روند.

این ترکیبات منشا گیاهی دارند. بنابراین بقایای خطرناکی برای محیط زیست از خود به جای نمی گذارند، معمولا در مقادیر مصرفی توصیه شده برای انسان و حیوانات خونگرم، کم خطر و یا بدون خطر هستند و به طور کلی با محیط زیست سازگارند. برخی از این ترکیبات عبارتند از:

جریش یا نیم: عصاره استخراج شده از میوه های درخت نیم یا جریش که دارای خاصیت حشره کشی است، ب شکل تجاری تهیه و روی گیاهان مورد نظر پاشیده می شود. مواد هورمونی موجود در ترکیبات یاد شده، مانع به بلوغ رسیدن و تکمیل چرخه زندگی حشرات می شود که از برگ های سمپاشی شده، تغذیه کرده اند. این ترکیبات در هوای خشک و همچنین در ساعات آفتابی نبایستی مصرف شوند، برای انسان بی خطرند ولی باید دقت کرد که حیوانات خانگی و اهلی تا چند ساعت بعد از محلول پاشی، از گیاهان سمپاشی شده مصرف نکنند.

پیرترین: این حشره کش از گل های گیاه پیرتروم و بعضی از گیاهان خانواده کاسنی به خصوص گونه هایی از جنس داوودی استخراج و معمولا به صورت پودر ارائه می شود. این حشره کش سریعا تاثیر می کند.

سمیت آن برای حیوانات اهلی و خانگی نسبتا کم ولی برای زنبورعسل و سایر حشرات بسیار است. بنابراین در مصرف آن بایستی نهایت احتیاط برای حفظ حشرات مفید صورت پذیرد. این گیاه در ایران نیز یافت می شود و در گذشته در ترکیب امشی بکار می رفته است.

نیکوتین: نیکوتین از حشره کش های موثر وقدیمی است. این ماده در برگ های توتون و تنباکو به فراوانی یافت می شود. ترکیب سولفات دو نیکوتین یکی از فرم های تجاری این حشره کش است که عمدتا برای کنترل آفات مکنده به خصوص شته ها و زنجرک ها مناسب است.

سابادیلا: پودر بسیار نرمی است که از آسیاب کردن بذور گیاهی به نام سابادیلا به دست می آید. این حشره کش تاثیر سریع داشته، اما برای حشرات مفید به ویژه زنبور عسل بسیار سمی و کشنده است. حیوانات خانگی و اهلی نیز بایستی از آن دور نگهداشته شوند، زیرا روی غشا مخاطی آنها تاثیر می گذارد.

 

امروزه تعدادی از سموم بیولوژیک به شکل تجاری در بازار ارائه شده اند. مثلا (BT) که از یک سویه و یا مخلوطی از چندین سویه از یک نوع باکتری است که برای کنترل آفات مختلف استفاده می شود. و یا تریکودرمین، که برای کنترل قارچ های بیمارگر خاکزی مثل ریزوکتونیا، فوزاریوم و ... کاربرد دارد. همچنین پودرهایی که محتوی ویروس های بیمارگر است، برای کنترل تعدادی از آفات نظیر بید، سیب زمینی و غیره به کار می روند.

 

مدیریت صحیح در حاصلخیزی خاک و تغذیه گیاهی

واقعیت این است که کودها و مواد حاصل خیز کننده شیمیایی ساخت بشر از یک سو موجب افزایش عملکرد محصولات باهزینه نسبتا کم شده و از سوی دیگر باعث به هم خوردن تعادل طبیعی حیات جانداران، آلودگی خاک و آلودگی آب های سطحی و زیرزمینی می شوند. مهم تر از همه آن که این کودها باعث ایجاد مشکلاتی در سلامت مصرف کنندگان می شوند. در مقابل، مصرف مواد آلی و حاصلخیز کننده های طبیعی، مشکلات زیست محیطی یاد شده را نداشته و سلامت مصرف کنندگان را نیز مورد تهدید قرار نمی دهند.

درست است که کودهای شیمیایی نقش چشمگیری در افزایش تولیدات کشاورزی در نیم قرن گذشته داشته اند ولی به اعتقاد دانشمندان و متخصصان خبره کشاورزی، مصرف بی رویه این مواد مصنوعی، مسائل و مشکلات فراوانی را به هم به بار آورده اند که بایستی مد نظر کشاورزان عزیز قرار گیرند:

 

جایگیزین هایی برای کودهای شیمیایی در کشاورزی ارگانیک

در کشاورزی ارگانیک به جای استفاده از کودهای مضر شیمیایی از مواد آلی و کودهای بیولوژیک استفاده می شود.

مواد آلی، به موادی گفته می شود که منشا گیاهی و جانوری داشته باشند و علاوه بر تامین مواد غذایی لازم برای رشد گیاهان، اثرات مثبتی بر خاک و حاصلخیزی آن دارند. از جمله این اثرات می توان به افزایش ظرفیت نگهداری آب و عناصر غذایی، سبک شدن خاک، بهبود شرایط خاک برای فعالیت موجودات مفید ذره بینی خاک و بهبود تهویه خاک اشاره کرد. مواد آلی مورد مصرف در کشاورزی ارگانیک، شکل های مختلفی دارند که به طور مختصر به آن ها اشاره می شود.

 

کودهای حیوانی شامل دو بخش جامد و مایع است. نزدیک به نیمی از ازت و پتاسیم و تمام فسفر کودهای یاد شده در قسمت جامد آنها قرار دارد. بنابراین لازم است که در تلنبار کردن این کودها مراقبت های لازم به عمل آید تا از خروج مواد غذایی به صورت شیرابه جلوگیری شود. کودهای حیوانی از نظر ترکیب عناصر پرمصرف و کم مصرف با هم تفاوت هایی دارند. جدول زیر مقادیر متوسط عناصر غذایی را در کودهای مختلف نشان می دهد.

 

نوع کود

درصد ازت

درصد فسفر

درصد پتاسیم

کود اسبی

7/0

25/0

55/0

کود گاوی

6/0

15/0

45/0

کود گوسفندی

95/0

35/0

1

کود مرغی تخمگذار

1

8/0

4/0

کود مرغی گوشتی

3-4

2

5/2

 

نکته 1) مسئله بسیار مهم و حائز اهمیت در مصرف کودهای حیوانی، اطمینان از پوسیده شدن آنهاست. زیرا کودهای دامی نپوسیده ممکن است حاوی بذور علف های هرز و برخی از عوامل بیماری زای گیاهی بوده و یا بخشی از مواد غذایی آن توسط گیاه قابل جذب نباشد.

نکته 2) پخش یکنواخت کودهای حیوانی در مزرعه، تعداد دفعات مصرف آن ها با توجه به شرایط خاک مزرعه و نوع زراعت، زمان مصرف (پاییز و بهار) و مخلوط کردن آن ها با خاک از جمله نکاتی است که در مصرف این نوع کودها اهمیت زیادی دارد.

 

کود سبز اصلاحا به گیاهانی گفته می شود که در مزرعه کاشته شده و پس از رسیدن به مرحله معینی از رشد، با شخم به زمین برگردانده می شوند. مهم ترین تاثیر کود سبز، افزایش مواد آلی خاک به منظور اصلاح خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خاک است.

معمولا گیاهانی به منظور تولید کود سبز انتخاب و کشت می شوند که سریع الرشد، دارای شاخ و برگ علفی و کم توقع باشند. گیاهان تیره بقولات ( مثل شبدر، باقلاو ...) گیاهان تیره غلات (مانند جو و ارزن) و گیاهان سایر تیره ها (از قبیل منداب و خردل)

از جمله گیاهانی هستند که به تنهایی یا به صورت مخلوط با هم به عنوان کود سبز مورد استفاده قرار می گیرند.

نکته 1) بایستی زمان برگرداندن گیاه به خاک تا کشت بعدی به اندازه ای باشد که گیاه برگردانده شده، بطور کامل پوسیده شود.

نکته 2) خاک رطوبت کافی داشته باشد تا پوسیده شدن گیاه بخوبی و در مدت کمتری انجام شود.

 

نکته 1) موارد و نحوه مصرف کمپوست مشابه کودهای حیوانی است.

نکته 2) هنگام انتخاب و خرید کمپوست بایستی علاوه بر پوسیدن بودن آن، از سلامت و عاری بودن آن از مواد و عناصر مضر اطمینان حاصل کرد.

ورم یک کلمه لاتین به معنای کرم و کمپوست به معنای کود آلی است. در فرایند تولید ورمی کمپوست  از کرم های خاکی و ریز جانداران برای تبدیل ضایعات آلی به ماده ای سیاه رنگ و غنی از مواد غذایی مورد نیاز گیاهان با بوی خاک که ورمی کمپوست نامیده می شود، استفاده می کنند. این مواد هنگام عبور از بدن کرم آغشته به مخاط دستگاه گوارش شده و در نهایت به عنوان یک کود آلی غنی وبسیار مفید برای ساختمان و بهبود عناصر غذایی خاک مورد مصرف واقع می گردد. بنابراین ورمی کمپوست عبارت خواهد بود از فضولات کرم به همراه درصدی از مواد آلی و غذایی بستر و لاشه کرم ها. مهم ترین ویژگی کود ورمی کمپوست داشتن درصد بالای ماده آلی است که می تواند فقر زمین هایی را که در سال های طولانی از کود شیمیایی استفاده کرده است را جبران نماید. کود ورمی کمپوست را می توانید داخل مزرعه تولید کنید.

نکته) برای یادگیری روش تهیه ورمی کمپوست با کارشناسان و مروجین کشاورزی منطقه خود مشورت کنید.

کودهای زیستی، کودهایی هستند حاوی باکتری ها یا قارچ های ذره بینی مفید که عناصر مورد نیاز را در داخل خاک در دسترس گیاهان قرار می دهند. امروزه انواعی از کودهای زیستی مفید برای مصرف در کشاورزی ارگانیک وجود دارد که کشاورزان می توانند از آن ها استفاده نمایند. تعدادی از این کودهای زیستی عبارتند از:

باکتری های تثبیت کننده ازت:

این باکتری های خاکزی برروی ریشه بعضی از گیاهان زراعی مستقر شده و نه تنها آسیبی به گیاه وارد نمی کنند، بلکه برای گیاه و خودشان کودسازی می کنند. در حال حاضر این گونه کودها در بازار مصرف وجود دارد.

میکوریزا:

واژه میکوریزا از تلفیق دو کلمه لاتین «میکو» به معنی قارچ و «ریزا» به معنی ریشه بوجود آمده است. میکوریزا نوعی همزیستی است که در طبیعت بین انواعی از قارچ ها و سیستم ریشه ای گیاهان بوجود آمده است و اغلب گیاهان از این همزیستی بهره می برند. در این همکاری متقابل، قارچ تعدادی از عناصر غذایی را که در خاک به شکل نامحلول و غیر قابل جذب برای گیاه است را به شکل محلول و قابل جذب در می آورد . گیاه آن ها را به مصرف می رساند. در مقابل، گیاه نیز بخشی از مواد تولید شده در فرآیند فتوسنتز خود را در اختیار قارچ قرار می دهد تا به مصرف برساند.

میکروارگانیسم های حل کننده فسفات:

یکی از مشکلات فعلی خاک های کشاورزی آن است که عنصر فسفر در خاک وجود دارد  ولی قابل استفاده برای گیاه نیست. امروزه کودهایی مانند «کود بارور2» در بازار یافت می شود که در صورت مصرف، بخشی از فسفر مورد نیاز گیاه در خاک تامین می شود.

 

خلاصه مطالب

کشاورزی ارگانیک سیستمی از تولیدات کشاورزی است که در آن کودهای شیمیایی، آفت کش ها، هورمون ها و افزودنی های شیمیایی مصنوعی بکارگرفته نشده و برای تقویت حاصلخیزی خاک، کنترل آفات، بیماری ها و علف های هرز از روش های غیر شیمیایی از قبیل تناوب زراعی، کود سبز، مبارزه بیولوژیک، کودهای دامی، کمپوست و غیره استفاده می شود. مصرف بی رویه نهاده های کشاورزی به ویژه سموم و کودهای شیمیایی  سبب مشکلات بهداشتی و زیست محیطی برای مصرف کنندگان شده است، برای رهایی از این مشکلات کشاورزی ارگانیک مورد توجه قرار گرفته و به سرعت در حال رشد و توسعه می باشد.

مبنای تغذیه گیاهی در سیستم ارگانیک، حفظ و ارتقای حاصلخیزی خاک و تامین نیاز غذایی وسلامت محصول با استفاده از منابع غیر شیمیایی است.  منشور کشاورزی ارگانیک شامل چهار اصل سلامت، اکولوژی، مراقبت وعدالت می باشد. تنها سازمان ها و ارگان های مجاز در سطح بین المللی اجازه صدورگواهی ارگانیک بودن را دارند.