بیماری های نخود
بیماری برق زدگی نخود (Ascochyta Blight of Pea)
- لکه های آبسوخته روی برگ ها، ساقه ها یا غلاف ها
- تغییر رنگ لکه ها به قهوه ای
- حلقه های متحدالمرکز تیره روی برگ ها
- در سطح مزرعه، گیاهان دچار بیماری نسبت به گیاهان سالم به آسانی دیده می شوند.
بیماری برق زدگی نخود در گیاهان مسن تر در ابتدا به صورت لکه های آبسوخته رنگ پریده و کمرنگ روی برگ ها ظاهر می شود. با گذشت زمان، این لکه ها قهوه ای شده و یکسری نقاط سیاه رنگ کوچک به صورت حلقه های متحدالمرکز در قسمت مرکزی لکه ها ایجاد می گردد. لکه های کشیده تا بیضی قهوه ای با نقاط سیاه نیز ممکن است روی ساقه ایجاد شود. در موارد شدید، این لکه ها دور ساقه را احاطه کرده و در نهایت در هوای نامساعد باعث شکسته شدن ساقه می شوند. لکه های غلاف از لحاظ ظاهری شبیه لکه های روی برگ هستند. گیاهان ممکن است به طور کامل دچار سوختگی شده و به صورت نواحی قهوه ای در مزرعه قابل مشاهده باشند. بذرهای آلوده به بیماری ممکن است بیماری را به گیاهچه ها منتقل کنند و باعث ایجاد لکه های قهوه ای تیره در قاعده ساقه شوند.
کنترل بیماری
مدیریت تلفیقی آفات به همراه اقدامات پیشگیرانه و کنترل بیولوژیکی همواره بهترین راه برای کنترل آفات و بیماری هاست. برای کنترل بیماری برق زدگی نخود می توان از قارچکش های تیابندازول 60% (تکتو) به میزان 2 در هزار و یا مانکوزب 80% (دیتان ام-45) به میزان 2 در هزار به صورت ضدعفونی بذر قبل از كشت يا سمپاشی بوته های جوان به خصوص بعد از هر بارندگی با فاصله 14 روز استفاده کرد.
اقدامات لازم جهت جلوگیری از بروز بیماری برق زدگی
o استفاده از ارقام متحمل
o استفاده از بذور گواهی شده و عاری از بیماری.
o استفاده از بذرهای تهیه شده از یک مزرعه سالم.
o اجتناب از کشت متراکم.
o بازدید مرتب مزارع برای مشاهده علائم بیماری.
o حذف گیاهان ناخواسته و علف های هرز در مزرعه و اطراف آن.
o برداشت هر چه زودتر به منظور جلوگیری از اثرات شدید بیماری بر عملکرد محصول.
o رعایت اصول بهداشتی در مزرعه، به عنوان مثال شستن چکمه ها و لباس ها بعد از وارد شدن به مزرعه.
o نخود را هر سه سال یک بار در یک مزرعه بکارید (تناوب زراعی با غلات)
بیماری زنگ نخود فرنگی (Pea Rust)
- لایه های اسپور قهوه ای روی برگ ها و ساقه ها
- دفرمه شدن برگ ها
- کاهش رشد گیاهان
لایه های اسپور قهوه ای در دو طرف برگ ها و همچنین ساقه ها ظاهر می شود. در شرایط آب و هوایی خشک، این بالشتک های اسپور پخش می شوند. برگها دفرمه شده و گیاه رشد ناچیزی دارد. با این وجود، تاثیر آن بر عملکرد ناچیز است.
عامل بیماری زنگ نخود فرنگی قارچ است که زمستان را در مزارع باقلا و ماشک به سر می برد و از آنجا، در بهار به گیاهان نخودفرنگی سرایت می کند. این عامل بیماری زا در زمستان به میزبان جدید منتقل می شود.
کنترل بیماری زنگ نخود فرنگی
کنترل تلفیقی با رویکرد پیشگیرانه به همراه کنترل بیولوژیک را همیشه در نظر داشته باشید. تاکنون سمی توسط سازمان حفظ نباتات کشور برای کنترل بیماری نخودفرنگی تایید نشده است.
اقدامات لازم جهت جلوگیری از بیماری زنگ نخود فرنگی
- استفاده از ارقام مقاوم در صورت وجود
- تناوب زراعی با گیاهان غیرمیزبان
- حذف بقایای گیاهی آلوده از مزرعه
بیماری سفیدک سطحی (Powdery Mildew)
· ایجاد لکه های زرد رنگ روی برگ ها
· تشکیل پوشش سفید رنگ بر روی سطوح بالایی یا پایینی برگ ها
· چروک شدن برگ ها و ریزش آنها
· کاهش رشد و کوتولگی گیاه
اسپورهای قارچی در جوانه های برگی و بقایای سایر گیاهان زمستان گذرانی می کنند. باد، آب و حشرات اسپورها را به گیاهان نزدیک منتقل می کنند. علی رغم اینکه عامل این بیماری یک قارچ است ولی سفیدک پودری می تواند در شرایط خشک نیز توسعه تقریبا طبیعی داشته باشد. این قارچ در دمای 10 تا 12 درجه سانتی گراد زنده می ماند ولی شرایط بهینه برای این قارچ دمای 30 درجه سانتی گراد است. بر خلاف سفیدک داخلی، میزان اندک بارندگی و شبنم معمول صبحگاهی، انتشار سفیدک سطحی را شتاب می بخشد.
کنترل بیماری سفیدک سطحی
به محض مشاهده سفیدک سطحی در جالیز می توان از سموم سولفور 80-90% (اس یونی فلو)، سولفور 80% (سولفولاک، تيووت جت)، سولفور 80% (پارومی دی)، دینوکاپ 18.25% (کاراتان اف ان-57)، کرزواکسیم متیل 50% (استروبی)، آزروکسی استروبین + دیفنوکونازول 32.5% (ارتیواتاپ، سفیر، دیفوروبین)، تتراکونازول 10% (دومارک)، تری فلوکسی استروبین 50% (فلینت)، بیکربنات پتاسیم 85% (کالیبان)، ایمن اوکتادین تریس 40% (بلکیوت)، تری فلوکسی استروبین + فلوپیرام 50% (لونا سنسیشن)، روغن های پنبه دانه، ذرت و سیر مایع (میلدی کیور)، بوسکالید + کرزوکسیم متیل 30% (کولیس)، ديفنوكونازول + سايفلوفناميد 14% (سیدلی تاپ)، فوزتيل آلومينيوم + بردوميكسچر 33% (توتور)، دیفنوکونازول + فلوکساپیروکساد 12.5% (داگونیس)، اکسی کلرورمس 35% (کوپراویت)، بوسکالید + کرزوکسیم متیل 30% (کولیس) و بوسکالید + پیراکلوستروبین 38% (یونیلیس) استفاده کرد.
اقدامات لازم جهت جلوگیری از بیماری سفیدک سطحی
o استفاده از ارقام مقاوم یا متحمل به بیماری.
o کاشت بوته ها با فاصله مناسب.
o عدم مصرف بی رویه کودهای ازته و مصرف بیشتر کودهای پتاسه.
o تنظیم دما، رطوبت و تهویه گلخانه.
o عدم کشت در مکان های سایه.
o کنترل علف های هرز به منظور تهویه بهتر بین بوته ها.
o رعایت بهداشت زراعی و حذف بقایای آلوده.
o تغذیه مناسب و متعادل.
o تناوب زراعی با گیاهان غیرمیزبان.
o هرس به موقع بوته ها.
o شخم کامل مزرعه پس از برداشت محصول برای دفن عمیق بقایا در خاک.
بیماری مگس مینوز (Leaf Miner Flies)
· ایجاد دالان های خاکستری رنگ روی برگ ها.
· دالان ها محدود شده توسط رگبرگهای برگ.
· برگ ها ممکن است پیش از موعد مقرر بریزند.
خسارت توسط چندین مگس مینوز متعلق به خانواده Agromyzidae ایجاد می شود. این خانواده دارای چندین هزار گونه با پراکنش جهانی است. دو گونه Liriomyza sativae و Liriomyza trifolii از مگس های مینوز در ایران گزارش شده است. در بهار، حشرات ماده بافت های برگ را سوراخ می کنند و معمولا در امتداد حاشیه های برگ تخم گذاری می کنند. لاروها از بافت میانی برگ تغذیه کرده و دالان های مارپیچی بزرگ سفید رنگ ایجاد می کنند که فضولات سیاه رنگ آنها در درون این دالان ها به جای می ماند. زمانیکه لاروها به مرحله بلوغ رسیدند، سوراخی را در سطح زیرین برگ ایجاد کرده و به زمین می افتند و در آنجا به شفیره تبدیل می شوند. بقایای گیاهی نزدیک میزبان محل تبدیل شدن به شفیره است. مگس های مینوز جذب برگ رنگ زرد می شوند.
کنترل بیماری در نخود و نخود فرنگی توسط سموم کلرپیریفوس 40.8 % (دورسبان) و سیرومازین 75% (سیروگارد) برای کنترل مگس مینوز در نخود قابل توصیه می باشند. به محض مشاهده اولین علائم خسارت بر روی گیاه می توان از سموم ذکر شده استفاده کرد.
اقدامات لازم جهت جلوگیری از بیماری مگس مینوز
· استفاده از بذر و نشا سالم و گواهی شده و بستر كشت مناسب
· انتخاب ارقامی که مقاومت بیشتری به آفت مینوز داشته و دارای برگ های پیچ خورده هستند.
· اجتناب از کاشت گیاهان میزبان در مزارع آلوده به مینوز
· پایش مزرعه ها برای ردیابی حشرات روی برگ ها
· استفاده از تله های زرد چسبنده یا تشتک های زردرنگ پر شده از آب برای گرفتن مگس ها
· برداشت دستی برگ های دارای دالان یا گیاهان به شدت آلوده و از بین بردن آنها
· از بین بردن علف های هرز در داخل و اطراف مزرعه و گلخانه
· ایجاد مالچ اطراف گیاهان برای جلوگیری از تکثیر مگس ها در داخل خاک
· ضد عفونی خاک به روش آفتاب دهی يا استفاده از بخار آب گرم
· رعایت تناوب زراعی با گیاهان غیرحساس به آفت
· نصب توری ضدحشره در گلخانه
· كشت ريحان به عنوان گياه تله و حذف به موقع آنها
· در صورت مشاهده آلودگی در نشا، كنترل مکانيکی و يا حذف برگهای كوتيلدونی پيش از تشکيل شفيره مگس مينوز، تاثير زيادی در كاهش جمعيت نسل اول آفت خواهد داشت.
· استفاده از شخم عمیق و یخ آب زمستانه جهت از بین بردن شفیره ها در خاک