بیماری های یونجه (قسمت سوم)

سفیدک داخلی یونجه

نام بیماری: سفیدک داخلی یونجه

نام انگلیسی: Downy Mildew of Alfalfa

نام علمی: Peronospora aestivalis

به طور خلاصه

علائم

در بیماری سفیدک داخلی یونجه و در سطح بالایی برگ ها، لکه زرد یا سفید رنگی دیده می شود و در قسمت پایینی همین ناحیه، پوشش سفید مایل به خاکستری قارچ شامل اسپورانژیوفرها و اسپورانژیوم بوجود می آید. فاصله گره ها در روی ساقه کم می شود و ساقه ها کوتاه تر و برگ های جوان پیچیده و لوله ای می شوند. اگر بیماری به صورت نفوذی و درونی در آید، ساقه ها متورم و کوتاه شده و برگ ها نیز همگی عموما تغییر رنگ می دهند.

علت ها

عامل بیماری سفیدک داخلی یونجه، شبه قارچ Peronospora aestivalis است. عامل بیماری زمستان را بر روی بافت های مرده، درون پوست انشعاب طوقه، روی جوانه های طوقه و شاخه های زنده به سر می برد. باد و باران عامل انتشار اسپورها بوده، ولی گاهی این قارچ نیز ممکن است از طریق بذر منتقل شود. انتشار ثانویه قارچ توسط اسپورانژیوم ها می باشد و چرخه های ثانویه بیماری در شرایط مطلوب در مدت 5 روز تکمیل می شود. دمای بهینه جوانه زنی اسپورانژها حدود 18 درجه سانتی گراد می باشد اما در دامنه 4 تا 29 درجه سانتیگراد نیز بیماری می تواند شایع گردد. این بیماری بیشتر در فصل بهار شیوع داشته و این بدان سبب است که آب و هوای خنک و مرطوب برای رشد و استقرار آن مناسب است.

کنترل ارگانیک

محصولات تجاری بیولوژیکی برای مبارزه با این بیماری در دسترس است. در موارد خفیف آلودگی، معمولا نیاز به کنترل این بیماری نیست تا زمانی که شرایط آب و هوایی برای گسترش آن مطلوب شود. در برخی موارد، استفاده از قارچ کش های آلی بر پایه مس مانند مخلوط بردو قبل از آلودگی می تواند به جلوگیری از آلودگی گیاهان کمک کند.

کنترل شیمیایی

کنترل تلفیقی با رویکرد پیشگیرانه به همراه کنترل بیولوژیک را همیشه در نظر داشته باشید. در آلودگی شدید و پس از برداشت یونجه از قارچکش مانکوزب 80% استفاده کنید.

اقدامات پیشگیرانه

 

بیماری تریپس یونجه

نام بیماری: تریپس

نام انگلیسی: Thrips

نام علمی: Thysanoptera

به طور خلاصه

علائم

حشرات بالغ و لاروهای آفت تریپس با تغذیه از بافت برگ ها سبب ایجاد لکه های نقره ای در سطح بالایی برگ ها شده و علائمی به نام نقره ای شدن را ایجاد می کنند. علائمی مشابه نیز در گلبرگ ها قابل مشاهده می باشد که با از بین رفتن رنگدانه ها همراه هستند. در سطح پشتی برگ ها، تریپس ها و لاروهای آن بصورت گروهی در امتداد فضولات تیره خود تجمع می یابند. برگ های آلوده زرد، بدشکل و چروکیده می شوند. تغذیه در زمان رشد جوانه ها و گل ها سبب ایجاد گل ها و میوه های آسیب دیده، کوتاه و بدشکل می شود و در نهایت کاهش محصول را به دنبال دارد.

علت ها

تریپس ها حشراتی با طول حدود 1 تا 2 میلیمتر، به رنگ زرد یا سیاه و دارای پوشش راه راه می باشد. بعضی گونه ها دو جفت بال داشته و سایر گونه ها فاقد بال می باشند. تریپس ها در بقایای گیاهی یا در خاک و یا بر روی میزبان های ثانویه زمستان گذرانی می کنند. تریپس ها ناقل بسیاری از بیماری های ویروسی بوده و به طیف وسیعی از گیاهان حمله می کنند. آب و هوای گرم و خشک سبب گسترش جمعیت آن ها می شود و رطوبت کاهش جمعیت آن ها را به دنبال دارد. حشرات بالغ با باد، لباس و ابزارآلات به آسانی انتقال می یابند.

کنترل ارگانیک

برخی روش های بیولوژیک در کنترل گونه های خاصی از تریپس ها موثر می باشند. حشره کش بیولوژِک ناتورالیس ال که حاوی قارچ Beauveria bassiana  می باشد می تواند در کنترل آفت تریپس موفق عمل کند. تریپس های شگارچی، بالتوری های سبز، سن های شکارگر، کنه ها و برخی زنبورهای پارازیت کننده خاص می توانند در کنترل تریپس های تغذیه کننده از گیاهان کمک کنند. برای مثال سن شکارگر Macrotracheliella nigra و لارو بالتوری سبز مهم ترین شکارگرهای تریپس های Cuban laurel هستند. در تریپس های گلخانه ای در جنوب کالیفرنیا بیش از 50 درصد تخم ها به وسیله زنبور شکارگر Megaphragma mymaripenne از بین رفتند. Thripobius semiluteus می تواند لاروهای تریپس گلخانه ای را کنترل کند. کنه های شکارگر با تغذیه از لاروها و شفیره ها سبب کنترل تریپس ها شده و به صورت تجاری موجود می باشند. برای کنترل گونه هایی از تریپس که به برگ ها و نه گلها خسارت وارد می کنند کاربرد روغن درخت چریش و یا پیرترین های طبیعی در سطح زیرین برگ ها موثر می باشد. همچنین کاربرد اسپینوساد از سایر روش های شیمیایی و یا فرمولاسیون های بیولوزیک در کنترل تریپس موثرتر می باشد که یک هفته و یا بیشتر در سطح برگ ها باقی مانده و در بافت های محلول پاشی شده در مسافت های کوتاه جابجا می شود، اما برای سایر دشمنان طبیعی نظیر کنه ها، مگس ها و زنبورها سمی می باشد. استفاده از اسپینوساد برای سمپاشی گیاهان در مرحله گلدهی توصیه نمی شود. در صورت آلودگی گل ها به تریپس استفاده از کنه های مفید و لارو کفشدوزک ها موثر می باشد. ترکیب عصاره سیر با برخی آفتکش ها نیز موثر بوده و استفاده از مالچ های منعکس کننده UV نیز توصیه می شود. صابون های حشره کش ایمن و خفه کننده ساخته شده از روغن ها و اسانس های گیاهی طبیعی نیز برای از بین بردن این آفت موثر هستند.

کنترل شیمیایی

کنترل تلفیقی با رویکرد پیشگیرانه به همراه کنترل بیولوژیک را همیشه در نظر داشته باشید. با توجه به نرخ تولید مثل بالا و چرخه زیستی، تریپس ها به طیف متنوعی از آفت کش ها مقاوم شده اند. حشره کش دیمتوات 40% به میزان یک در هزار برای کنترل تریپس در مزرعه یونجه قابل توصیه می باشد.

اقدامات پیشگیرانه

 

پوسیدگی فیتوفتورایی

نام بیماری: پوسیدگی فیتوفتورایی

نام انگلیسی: Phytophthora Root Rot

نام علمی: Phytophthora

به طور خلاصه

علائم

علائم بیماری پوسیدگی فیتوفتورایی شبیه به بسیاری از بیماری های ریشه است. برگ های کوچک و کمی زرد، میوه دهی ضعیف و پوسیدگی بافت های داخلی گیاه از علائم اصلی پوسیدگی طوقه و ریشه است. گیاهان یا درختان آلوده ممکن است کوتاه قد بمانند و شاخ و برگ های کمی داشته و ممکن است برگ های آنها زودتر از موعد بریزند. پوست درخت ممکن است علائم پوسیدگی را نشان دهد و در برخی موارد، قطرات صمغ قابل مشاهده است. برش های قاعده تنه، شانکرهای نکروزه قهوه ای مایل به قرمز را نشان می دهد که از طوقه تا ریشه امتداد دارند. شانکرها در نهایت کل تنه را مانند کمربند فرا گرفته و انتقال آب و مواد غذایی به اندام های هوایی را محدود می کنند و در نهایت شاخه ها را از نوک از بین می برند. گیاهان به تدریج می میرند و به راحتی می توان آنها را از زمین بیرون کشید.

علت ها

بیماری پوسیدگی فیتوفتورایی ریشه و طوقه توسط چندین گونه قارچ از جنس Phytophthora ایجاد می شود. پس از ورود بیماری به یک مزرعه، می تواند سال ها در خاک زنده بماند و ریشه کنی آن ممکن نیست. این قارچ ها برای رشد خود به رطوبت بالای خاک و هوای مرطوب و گرم وابسته هستند. گیاهان آلوده اغلب به صورت منفرد یا در گروه های کوچک در بخش هایی از مزرعه که دچار زهکشی ضعیف، غرقابی های دوره ای یا آبیاری بیش از حد هستند دیده می شوند. در مزارع یا باغ هایی که مجهز به آبیاری قطره ای هستند، علائم می تواند گهگاه در تنه هایی که مستقیما زیر شیر آب، جایی که آب مستقیما از آن خارج می شد، ظاهر شود. راه دیگر انتشار این بیماری از طریق انتقال مواد آلوده به عنوان مثال در حین پیوند است.

کنترل ارگانیک

تاکنون روش کنترلی بیولوژیک برای این بیماری گزارش نشده است.

کنترل شیمیایی

کنترل تلفیقی با رویکرد پیشگیرانه به همراه کنترل بیولوژیک را همیشه در نظر داشته باشید. برای جلوگیری از رخداد بوته میری و مرگ گیاهچه، ضدعفونی بذرها با استفاده از قارچکش اختصاصی متالاکسیل 5 % توصیه می شود.

اقدامات پیشگیرانه

 

بیماری پژمردگی فوزاریومی

نام بیماری: پژمردگی فوزاریومی

نام انگلیسی: Fusarium Wilt

نام علمی: Fusarium oxysporum

به طور خلاصه

علائم

قارچ ها عامل بیماری پژمردگی فوزاریومی بسته به نوع میزبان علائم اختصاصی نشان می دهند. در برخی موارد، گیاهچه ها دچار پژمردگی می شوند که با زردی برگ ها همراه است. در گیاهان بالغ تر، علائم پژمردگی خفیف تری در قسمت هایی از گیاه پدیدار می شود که معمولا در ساعات گرم طول روز اتفاق می افتد. زرد شدن برگ ها معمولا در یک سمت گیاه رخ می دهد. در برش های طولی از بافت ساقه گیاه، رنگ قهوه ای متمایل به قرمز ابتدا در قاعده ساقه و سپس در قسمت های بالاتر مشاهده می شود.

علت ها

قارچ عامل بیماری پژمردگی فوزاریومی در بافت های آوندی گیاه میزبان توسعه می یابد و نقل و انتقال و آب و مواد معدنی را مختل می سازد. گیاهان معمولا به طور مستقیم از نوک ریشه ها و یا زخم های ایجاد شده در سطح آنان، آلوده شوند. زمانی که قارچ در یک منطقه مستقر شد، می تواند برای چندین سال در آنجا فعالیت داشته باشد.

 

کنترل ارگانیک

چندین عامل کنترل بیولوژیک شامل باکتری ها و نژادهای غیر بیماری زای Fusarium oxysporum  می توانند برای کنترل این بیماری مورد استفاده قرار گیرند. این نژادهای غیر بیماری زا با بیمارگر به رقابت می پردازند، بنابراین در برخی گیاهان از آنها برای کنترل این بیماری استفاده می شود. همچنین قارچ ها Trichoderma viride نیز به منظور ضدعفونی بذور با نسبت 10 گرم در کیلوگرم بذر، مورد استفاده قرار می گیرد. تنظیم اسیدیته خاک بین 6.5 تا 7 می تواند شدت این بیماری را کاهش دهد.

کنترل شیمیایی

کنترل تلفیقی با رویکرد پیشگیرانه به همراه کنترل بیولوژیک را همیشه در نظر داشته باشید.

قارچکش مناسب توسط سازمان حفظ نباتات کشور به منظور کنترل پژمردگی فوزاریومی یونجه معرفی نشده است.

اقدامات پیشگیرانه

جلوگیری از ایجاد هر گونه تنش به گیاه براساس نظم در دوره های آبیاری