بیماری های جو بخش دوم

بیماری سیاهک آشکار جو

نام بیماری: سیاهک آشکار جو

نام انگلیسی: True Loose Smut

نام علمی: Ustilago nuda

به طور خلاصه

علائم

سیاهک آشکار جو معمولا تا گیاهان به خوشه نروند هیچ نوع علائمی ایجاد نمی کند. بارزترین علائم سیاهک جو خوشه های سیاهک زده است که به جای دانه، حاوی توده ای از تلیوسپورهای قهوه ای یا سیاه می باشد. خوشه های آلوده به سیاهک آشکار حقیقی جو به طور کلی زودتر از خوشه های سالم ظاهر می شوند و تمام قسمت های خوشه بجز محور آن تبدیل به توده اسپور خشک به رنگ زیتونی تا سیاه می گردند. این توده سیاه رنگ همان تلیوسپورهای قارچ عامل بیماری هستند. این توده در ابتدا بوسیله یک غشا نازک خاکستری پوشیده شده که پس از مدتی پاره شده و اسپورهای پودری توسط باد در مزرعه منتشر می شوند و از خوشه های آلوده فقط محور اصلی باقی می ماند.

علت ها

قارچ عامل بیماری سیاهک آشکار جو Ustilago nuda می باشد که از یک فصل زراعی تا فصل زراعی دیگر را فقط به صورت میسلیوم غیر فعال در جنین بذرمی گذراند. وقتی که گیاه تشکیل خوشه می دهد و حتی قبل از آنکه خوشه ظاهر شود، قارچ به سنبله جوان حمله کرده و بیشتر بافت های خوشه به جز محور آن را نابود می کند. بیشتر گیاهان آلوده کمی بلندتر از گیاهان سالم هستند. اسپورهای آزاد شده از دانه های جو توسط باد به گیاهان سالم مجاور منتقل می شوند. آلودگی فقط در طی زمان گلدهی اتفاق می افتد و برای پخش شدن اسپورها، باد و بارندگی ملایم و دمای خنک نیاز می باشد.

کنترل ارگانیک

تا کنون روش کنترلی بیولوژیک برای این بیماری معرفی نشده است.

کنترل شیمیایی

کنترل تلفیقی با رویکرد پیشگیرانه به همراه کنترل بیولوژیک (در صورت وجود) را همیشه در نظر داشته باشید. ضدعفونی بذرها با استفاده از قارچکش های کاربندازیم 60% (باوستین)، کاربوکسین 75% (ویتاواکس)، کاربوکسین تیرام 75% (ویتاواکس تیرام)، کاربوکسین تیرام 40% (ویتاواکس FF)، تریادیمنول 7.5% (بایتان)، تری تيكونازول 20% (رئال)، سايپروكونازول + ديفنوكونازول 3.63% (دیویدند استار)، پروتيوكونازول + تبوكونازول 40 % (لاماردور) و ایپرودیون + کاربندازیم 52.5% (رورال-تی اس) می تواند در کنترل بیماری سیاهک آشکار جو موثر باشد. مصرف دقیق دز توصیه شده از قارچکش های انتخابی و دقت در انجام صحیح عملیات ضدعفونی بذر لازم و ضروریست. در صورتی كه سياهک های آشكار و پنهان با هم باشند فقط از كاربوكسين تيرام استفاده شود.

اقدامات پیشگیرانه

 

بیماری سیاهک سخت جو

نام بیماری: سیاهک سخت جو

نام انگلیسی: Covered Smut

نام علمی: Ustilago hordei

به طور خلاصه

      علائم

از مشخصات بارز بیماری سیاهک سخت جو وجود یک غشای نازک و شفاف است که سطح تلیوسپورهای سیاهک را روی سنبله تا مرحله خرمنکوبی می پوشاند. این غشا به رنگ سفید مایل به خاکستری یا نقره ای دیده می شود و سنبله سیاهک زده را حفظ کرده و مانع ریزش تلیوسپورها می گردد، به همین علت به آن سیاهک سخت جو گفته می شود. سنبله های سیاهک زده دیرتر از سنبله های سالم و در بسیاری از موارد درون غلاف برگ پرچم گرفتار شده و کاملا خارج نمی شوند. گاهی اوقات علائم سیاهک سخت جو تا پهنک برگ، به شکل رگه های طولی و یا در بافت گره توسعه پیدا می کند. دامنه آلودگی خوشه از چند دانه در پایه تا کل خوشه می تواند باشد. بر خلاف سیاهک آشکار جو، خوشه های آلوده به سیاهک سخت جو بیشتر در مرحله بلوغ نمایان می شوند.

علت ها

عامل بیماری سیاهک سخت جو، قارچ Ustilago hordei بوده که بصورت تلسیوسپور در سطح بذر یا در خاک مزرعه بقای خود را حفظ می کند. آلودگی گیاهچه در فاصله زمانی جوانه زنی و خارج شدن از خاک اتفاق می افتد. همزمان با رشد گیاه، قارچ نیز فعالیت خود را شروع کرده و میسلیوم آلوده کننده به بافت گیاهچه نفوذ کرده و در نقطه رشد مستقر می گردد. وقتی گیاه به مرحله خوشه دهی می رسد قارچ با رشد سریع داخل بافت های گل شده آنها را تبدیل به توده سیاه رنگ می کند. اسپورها طی عملیات برداشت انتشار پیدا می کنند. اسپورها می توانند برای چندین سال بقای خود را حفظ کنند. توسعه بیماری و بیماریزایی در دامنه حرارتی 12 تا 25 درجه سانتیگراد صورت می گیرد. عمدتا میزان آلودگی و گسترش بیماری در خاک های قلیایی به مراتب بیشتر از خاک های اسیدی است. هرچه بذور در عمق بیتری کشت شوند زمان طولانی تری در معرض اینوکلوم قرار می گیرند و احتمال بروز آلودگی و توسعه بیماری بیشتر خواهد بود.

کنترل ارگانیک

تاکنون روش کنترل بیولوژیک برای بیماری ارائه نشده است.

کنترل شیمیایی

کنترل تلفیقی با رویکرد پیشگیرانه به همراه کنترل بیولوژیک را همیشه در نظر داشته باشید. ضدعفونی بذر با استفاده از قارچکش های کاربوکسین تیرام 75% و ایپرودیون+ کاربندازیم 52.5% در کنترل بیماری موثر می باشند. در صورتی که سیاهک های آشکار و پنهان با هم باشند فقط از کاربوکسین تیرام استفاده شود.

اقدامات پیشگیرانه

 

بیماری کوتولگی زرد جو

نام بیماری: کوتولگی زرد جو

نام انگلیسی: Barley Yellow Dwarf

نام علمی: BYDV

به طورخلاصه

علائم

در گیاهان آلوده به بیماری کوتولگی زرد جو، بافت های سبز حاشیه برگ معمولا در انتها یا در سطح پهنک برگ های مسن تر بطور غیر منظم تغییر رنگ می یابند. نواحی تغییر رنگ یافته معمولا به رنگ زرد روشن درآمده ولی گاهی به رنگ قرمز یا ارغوانی نیز مشاهده می شوند. لکه ها بتدریج بزرگتر شده و در سطح برگ به سمت ساقه پیشروی می نمایند. معمولا بافت های نزدیک به رگبرگ اصلی برگ دیرتر از سایر نواحی برگ زرد می شوند. برگ های جوان غالبا تغییرات رنگی خاصی بروز نمی دهند مگر آنکه آلودگی خیلی دیرهنگام رخ داده باشد که در چنین مواردی معمولا فقط برگ پرچم تغییر رنگ می یابد. علاوه بر تغییر رنگ، بدلیل کاهش رشد طولی بافت میانگره ها، گیاهان آلوده رشدشان متوقف شده یا کوتوله می گردند. گاهی در گیاهان آلوده طول برگها کوتاه شده و علائم پیچیدگی در آنها مشاهده می شود و در برخی موارد دندانه های عمیقی در حاشیه برگ ها تشکیل می شود. در آلودگی های شدید، ممکن است سنبله ظاهر نشده یا تعداد پنجه کاهش یافته، سنبلچه ها عقیم شده یا فرایند رسیدگی دانه و پر شدن آن مختل گردد.

علت ها

حداقل 25 گونه شته در طبیعت قادر به انتقال ویروس های عامل کوتولگی زرد جو به روش پایا می باشند. هر چقدرتعداد بیشتری شته روی گیاه جو تغذیه نموده و باعث انتقال آلودگی شوند، زمان لازم برای ظهور علائم نیز کوتاه تر، علائم شدیدتر و میزان خسارت بیشتر خواهد شد. ویروس از طریق بذر قابل انتقال نمی باشد. این ویروس ها علاوه بر جو قادر به ایجاد آلودگی در 150 گونه گیاهی دیگر در خانواده غلات می باشند. معمولا فصولی که دمای هوا خنک بوده و بارش کافی برای رشد گرامینه ها فراهم باشد، شرایط مساعدی برای افزایش جمعیت شته هاو شیوع بیماری کوتولگی زرد جو بوجود خواهد آمد. این شرایط معمولا در فصل بهار بیشتر رخ می دهد. آلودگی پاییزه بیشتر در سال هایی که پاییز نسبتا گرم و زمستان ملایم باشد یا در شرایطی که کشت جو در پاییز زودتر از حد معمول متعارف انجام شده باشد، رخ می دهد.

کنترل ارگانیک

کنترل مستقیم ویروس امکان پذیر نمی باشد. حشرات مفیدی مانند کفشدوزک های شکارگر، بالتوری ها، سوسک های سرباز و زنبورهای پارازیتوئید از جمله عوامل مهم برای کنترل جمعیت شته ها هستند. این دشمنان طبیعی حشرات مکنده را در شرایط مزرعه به خوبی کنترل خواهند کرد. در صورت آلودگی ملایم، از یک محلول رقیق صابون با خاصیت حشره کشی یا محلول های تهیه شده از روغن های گیاهی مانند روغن نیم استفاده کنید.

کنترل شیمیایی

کنترل تلفیقی با رویکرد پیشگیرانه به همراه کنترل بیولوژیک را همیشه در نظر داشته باشید. برای کنترل بیماری کوتولگی زرد جو بایستی عامل انتقال ویروس را که شته ها هستند کنترل کرد.

اقدامات پیشگیرانه