بیماری های جو

نام بیماری : ارگوت

نام انگلیسی: Ergot

نام علمی: Claviceps purpurea

 

به طور خلاصه

علائم

اولین علائم بیماری ارگوت غلات مشاهده عسلک در مرحله گلدهی می باشد. تخمدان آلوده متورم شده و شبیه استروما می شود. سطح آنها با یک لایه سطحی از کنیدیوفور متراکم درهم تنیده پوشانده می شود. استروما عسلک خارج می کند که حاوی کنیدیوم های چسبناک یا قطرات مایل به رنگ زرد می باشند. حشرات به سمت این ترشحات جذب شده و در خوشه آلوده بوضوح تجمع کرده از آنها تغذیه می کنند. استروما بشکل قابل توجهی بزرگ شده اسکلروت شاخی شکل به رنگ ارغوانی تا سیاه بوجود می آورد که در هر خوشه تعدا یک یا بیشتر دانه ها جایگزین می شود. ضمن رشد گیاه جو، ارگوت اغلب از گلچه بیرون زده و تا 4 برابر اندازه معمول دانه بزرگ می شود. اسکلروت های سالم و یا خرد شده براحتی بین بذور خرمن کوبی شده مشاهده می گردند. بذور آلوده به جهت مضر و خطرناک بودن آنها برای انسان و حیوانات کیفیت خود را از دست داده و جذب بازار نمی شود.

علت ها

عامل این بیماری به گروهی از قارچ های جنس Claviceps تعلق دارد، که مهم ترین آنها  Claviceps purpurea می باشد. اسکلروت ها در خاک برای مدت حدود یکسال بقای خود را حفظ می کنند. در شرایط خشک برای چندین سال باقی می مانند. در نواحی گرمسیری، و نواحی با زمستان های معتدل مرطوب، فقط برای چند ماه باقی می مانند. اسکلروت های موجود در خاک یا کشت شده با بذر در بهار و اوایل تابستان جوانه زده و تولید استروما و آسکوسپور می کنند. هر دوی آسکسپورو کنیدیوم می توانند نقش اینوکلوم اولیه را برای ایجاد آلودگی در گلچه داشته باشند. آسکوسپورگرسهای وحشی را آلوده کرده و کنیدیوم گلچه های گرس به عنوان اینوکلوم اولیه برای آلوده کردن جو عمل می کند. آسکوسپورها با باد یا قطرات باران پخش شده و آنهایی که روی کلاله گل یا سایر بافت های گل قرار می گیرد جوانه زده و در 24 ساعت داخل تخمدان نفوذ می کند. در مدت 5 روز کنیدیوم در سطح تخمدان تشکیل شده و به عنوان کنیدیوم های ثانویه عمل می کند. کنیدیوم ثانویه به طریقه تماس، قطرات باران و حشرات به سایر گلچه ها منتشر می شوند. سرانجام، تخمدان ها متورم و پیچیده بیشتر بزرگ شده و بتدریج از پایه تا انتها به اسکلروت تبدیل می شود.

کنترل ارگانیک

تا کنون روش کنترلی بیولوژیک برای این بیماری ارائه نشده است.

کنترل شیمیایی

کنترل تلفیقی با رویکرد پیشگیرانه به همراه کنترل بیولوژیک را همیشه در نظر داشته باشید. تا کنون سازمان حفظ نباتات کشور برای بیماری ارگوت، قارچ کشی را تایید نکرده است.

اقدامات پیشگیرانه

 

 

نام بیماری: سیاهک سخت جو

نام انگلیسی: Covered Smut

نام علمی: Ustilago hordei

 

به طور خلاصه

      علائم

از مشخصات بارز بیماری سیاهک سخت جو وجود یک غشای نازک و شفاف است که سطح تلیوسپورهای سیاهک را روی سنبله تا مرحله خرمنکوبی می پوشاند. این غشا به رنگ سفید مایل به خاکستری یا نقره ای دیده می شود و سنبله سیاهک زده را حفظ کرده و مانع ریزش تلیوسپورها می گردد، به همین علت به آن سیاهک سخت جو گفته می شود. سنبله های سیاهک زده دیرتر از سنبله های سالم و در بسیاری از موارد درون غلاف برگ پرچم گرفتار شده و کاملا خارج نمی شوند. گاهی اوقات علائم سیاهک سخت جو تا پهنک برگ، به شکل رگه های طولی و یا در بافت گره توسعه پیدا می کند. دامنه آلودگی خوشه از چند دانه در پایه تا کل خوشه می تواند باشد. بر خلاف سیاهک آشکار جو، خوشه های آلوده به سیاهک سخت جو بیشتر در مرحله بلوغ نمایان می شوند.

علت ها

عامل بیماری سیاهک سخت جو، قارچ Ustilago hordei بوده که بصورت تلسیوسپور در سطح بذر یا در خاک مزرعه بقای خود را حفظ می کند. آلودگی گیاهچه در فاصله زمانی جوانه زنی و خارج شدن از خاک اتفاق می افتد. همزمان با رشد گیاه، قارچ نیز فعالیت خود را شروع کرده و میسلیوم آلوده کننده به بافت گیاهچه نفوذ کرده و در نقطه رشد مستقر می گردد. وقتی گیاه به مرحله خوشه دهی می رسد قارچ با رشد سریع داخل بافت های گل شده آنها را تبدیل به توده سیاه رنگ می کند. اسپورها طی عملیات برداشت انتشار پیدا می کنند. اسپورها می توانند برای چندین سال بقای خود را حفظ کنند. توسعه بیماری و بیماریزایی در دامنه حرارتی 12 تا 25 درجه سانتیگراد صورت می گیرد. عمدتا میزان آلودگی و گسترش بیماری در خاک های قلیایی به مراتب بیشتر از خاک های اسیدی است. هرچه بذور در عمق بیتری کشت شوند زمان طولانی تری در معرض اینوکلوم قرار می گیرند و احتمال بروز آلودگی و توسعه بیماری بیشتر خواهد بود.

کنترل ارگانیک

تاکنون روش کنترل بیولوژیک برای بیماری ارائه نشده است.

کنترل شیمیایی

کنترل تلفیقی با رویکرد پیشگیرانه به همراه کنترل بیولوژیک را همیشه در نظر داشته باشید. ضدعفونی بذر با استفاده از قارچکش های کاربوکسین تیرام 75% و ایپرودیون+ کاربندازیم 52.5% در کنترل بیماری موثر می باشند. در صورتی که سیاهک های آشکار و پنهان با هم باشند فقط از کاربوکسین تیرام استفاده شود.

اقدامات پیشگیرانه

 

 

نام بیماری: سیاهک آشکار جو

نام انگلیسی: True Loose Smut

نام علمی: Ustilago nuda

 

به طور خلاصه

علائم

سیاهک آشکار جو معمولا تا گیاهان به خوشه نروند هیچ نوع علائمی ایجاد نمی کند. بارزترین علائم سیاهک جو خوشه های سیاهک زده است که به جای دانه، حاوی توده ای از تلیوسپورهای قهوه ای یا سیاه می باشد. خوشه های آلوده به سیاهک آشکار حقیقی جو به طور کلی زودتر از خوشه های سالم ظاهر می شوند و تمام قسمت های خوشه بجز محور آن تبدیل به توده اسپور خشک به رنگ زیتونی تا سیاه می گردند. این توده سیاه رنگ همان تلیوسپورهای قارچ عامل بیماری هستند. این توده در ابتدا بوسیله یک غشا نازک خاکستری پوشیده شده که پس از مدتی پاره شده و اسپورهای پودری توسط باد در مزرعه منتشر می شوند و از خوشه های آلوده فقط محور اصلی باقی می ماند.

علت ها

قارچ عامل بیماری سیاهک آشکار جو Ustilago nuda می باشد که از یک فصل زراعی تا فصل زراعی دیگر را فقط به صورت میسلیوم غیر فعال در جنین بذرمی گذراند. وقتی که گیاه تشکیل خوشه می دهد و حتی قبل از آنکه خوشه ظاهر شود، قارچ به سنبله جوان حمله کرده و بیشتر بافت های خوشه به جز محور آن را نابود می کند. بیشتر گیاهان آلوده کمی بلندتر از گیاهان سالم هستند. اسپورهای آزاد شده از دانه های جو توسط باد به گیاهان سالم مجاور منتقل می شوند. آلودگی فقط در طی زمان گلدهی اتفاق می افتد و برای پخش شدن اسپورها، باد و بارندگی ملایم و دمای خنک نیاز می باشد.

کنترل ارگانیک

تا کنون روش کنترلی بیولوژیک برای این بیماری معرفی نشده است.

کنترل شیمیایی

کنترل تلفیقی با رویکرد پیشگیرانه به همراه کنترل بیولوژیک (در صورت وجود) را همیشه در نظر داشته باشید. ضدعفونی بذرها با استفاده از قارچکش های کاربندازیم 60% (باوستین)، کاربوکسین 75% (ویتاواکس)، کاربوکسین تیرام 75% (ویتاواکس تیرام)، کاربوکسین تیرام 40% (ویتاواکس FF)، تریادیمنول 7.5% (بایتان)، تری تيكونازول 20% (رئال)، سايپروكونازول + ديفنوكونازول 3.63% (دیویدند استار)، پروتيوكونازول + تبوكونازول 40 % (لاماردور) و ایپرودیون + کاربندازیم 52.5% (رورال-تی اس) می تواند در کنترل بیماری سیاهک آشکار جو موثر باشد. مصرف دقیق دز توصیه شده از قارچکش های انتخابی و دقت در انجام صحیح عملیات ضدعفونی بذر لازم و ضروریست. در صورتی كه سياهک های آشكار و پنهان با هم باشند فقط از كاربوكسين تيرام استفاده شود.

اقدامات پیشگیرانه