یکی از عمده‌ترین مشکلات در برخی از محصولات سبزی و صیفی مانند خیار، گوجه‌فرنگی و فلفل در شرایط کشت‌های فضای باز و گلخانه‌ای، ریزش گل و میوه است. ریزش گل و میوه رابطه مستقیمی با افت میزان باردهی دارد، به همین خاطر باید تمامی تلاش خود را برای مدیریت و جلوگیری از ریزش گل و میوه و به حداقل رساندن ضررهای ناشی از آن به کار بگیریم. مرحله گل‌دهی در تمامی گیاهان یکی از حساس‌ترین مراحل رشد و توسعه است.
از جمله دلایل ریزش گل و میوه در برخی از محصولات سبزی و صیفی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- دمای بسیار بالا یا پایین و نوسانات شدید دمایی.
- رطوبت نسبی نامناسب.
- تغذیه غیراصولی.
- آبیاری نامناسب.
- تولید بیش از حد گل و میوه.
- آفات و بیماری‌ها.
- تنش شوری.
- تراکم بالای کشت.
- تعداد روزهای ابری زیاد و عدم نور کافی.
- وزش باد.
- جمع‌آوری دیرهنگام میوه‌ها.
اثر دما بر ریزش گل و میوه
دمای بالا یکی از عوامل محدودکننده تولید محصول بوده، باعث تحریک ریزش غنچه، گل و میوه و در نهایت موجب کاهش میزان تولید میوه می‌گردد. تأثیر دما بر میزان تولید محصول و القای ریزش گل می‌تواند از طریق تأثیر بر تعادل هورمون‌های گیاهی، تأثیر بر اندام‌های زایشی نر یا ماده و یا تأثیر بر میزان و نحوه توزیع مواد فتوسنتزی در گیاه باشد.
یکی دیگر از علل ریزش گل در تنش گرما عدم لقاح است و در بسیاری از گزارش‌ها حساسیت اندام زایشی نر به گرما یکی از دلایل عدم موفقیت در لقاح گزارش شده است. اگر افت دما خیلی شدید باشد (مثلاً در گلخانه مشکلی برای سیستم گرمایشی پیش بیاید) و دما تا زیر ۱۰ درجه سانتیگراد افت کند، در این حالت گیاه دچار سرمازدگی شدید خواهد شد که از بارزترین نشانه‌های آن ریزش شدید گل و ترکیدگی کلروفیل در ساختار اندام سبز است.
اگر در کشت گلخانه‌ای، در طول ۲۴ ساعت (یک شبانه‌روز) اختلاف دما بالای ۱۵ درجه باشد، جذب از ریشه عملاً متوقف می‌شود. وقتی میزان مواد جذب شده به گیاه افت پیدا می‌کند، گیاه اولین کاری که انجام می‌دهد، حذف گل‌های موجود روی بوته است (ریزش گل). علت اصلی این کار، عدم توان گیاه برای تبدیل این گل‌ها به میوه و بزرگ کردن آن‌هاست.
اثر رطوبت نسبی محیط بر ریزش گل و میوه
هر محصولی برای رشد و تولید عملکرد مورد انتظار به رطوبت نسبی مشخصی نیاز دارد که در مورد محصولات گلخانه‌ای با مدیریت صحیح گلخانه می‌توان رطوبت نسبی مورد نیاز و ایده‌آل محصول را تامین نمود.
هوای بسیار خشک یا مرطوب می‌تواند در لقاح گل‌ها اختلال ایجاد کند و منجر به خشک شدن و ریزش گل می شود.
اثر تغذیه گیاهی بر ریزش گل و میوه
براساس نتایج تحقیقات، عدم تعادل مواد غذایی در گیاه می‌تواند به عنوان یک عامل تنش‌زا برای گیاه در نظر گرفته شود که ریزش گل و میوه را به دنبال خواهد داشت. کمبود عناصر غذایی در گیاه می‌تواند باعث ریزش گل و میوه شود که استفاده از کودهای کشاورزی با کیفیت در زمان و مقدار مناسب در قالب یک برنامه کوددهی می‌تواند میزان این ریزش را کاهش دهد.
مرحله گل‌دهی به نوعی حساس‌ترین مرحله در طول دوره رشد و توسعه گیاه است، چرا که در این مرحله گیاه از فاز رویشی به فاز زایشی وارد می‌شود. به‌طورکلی هر کودی در ساختار گیاه باعث تقویت یا بروز یک حالت می‌شود، کودهای با درصد نیتروژن بالا عمدتاً باعث افزایش رشد طولی و افزایش سبزینگی در گیاه میشوند.
زمانی که گیاه می‌خواهد وارد فاز گل‌دهی شود، رشد طولی به حداقل خودش می‌رسد. اگر در این مرحله، از کودهای با درصد نیتروژن بالا استفاده شود، دقیقاً مثل این است که به گیاه فرمان رشد طولی داده می‌شود و این یعنی ریزش گل‌ها یا گل‌سوزی. عدم کاربرد ترکیبات حاوی روی و بور برای تلقیح بهتر و گل انگیزی بیشتر در بوته‌ها نیز یکی دیگر از دلایل بروز این عارضه می‌باشد.
اثر آبیاری نامناسب بر ریزش گل و میوه
از عوامل مهم مدیریتی تاثیرگذار در ریزش گل و میوه گیاهان، آبیاری است. مدیریت مناسب آبیاری برای جلوگیری از ریزش در گیاهان حیاتی است. حداکثر عملکرد محصولات با آبیاری کافی و انجام آن در زمان مناسب به دست می‌آید.
هدف از آبیاری فراهم کردن آب کافی برای ریشه تا حدی است که مانع رسیدن اکسیژن به ریشه‌ها نشود. آبیاری بسته به سیستم کاشت محصول، نوع رقم مورد کشت، بافت خاک و شرایط اقلیمی متفاوت است. در مرحله گل‌دهی و تشکیل میوه، میزان نیاز به آب به طور معنی‌داری افزایش می‌یابد.
عدم تامین آب کافی برای گیاهان باعث می‌شود گیاه در شرایط تنش خشکی قرار گیرد. گیاه برای حفظ برگ‌های غذاساز و شاخه‌ها و زنده‌مانی خود، گل‌ها و بخصوص میوه‌ها را حذف می‌کند. نتایج تحقیقات نشان می‌دهد که کمبود آب به کاهش عملکرد، کاهش سرعت فتوسنتز، توقف رشد گیاهان، عدم تولید گل، ریزش گل، توسعه آهسته میوه، تولید میوه‌های کوچک و بی‌کیفیت منجر می‌شود.
آبیاری بیش از اندازه گیاه نیز می‌تواند مشکلاتی را به وجود آورد که موجب ریزش گل‌ها شود. از جمله اثرات منفی آبیاری بیش از اندازه می‌توان به شیوع بیماری‌های قارچی اشاره کرد.
اثر تولید بیش از حد گل بر ریزش گل و میوه
تشکیل تعداد بیش از حد گل و میوه در بوته نیز یکی دیگر از علل ریزش آنها می‌باشد و گیاه نمی‌تواند همه آنها را تغذیه کند. در واقع میزان عناصر غذایی که در دسترس گیاه قرار دارد جوابگوی نیاز گل‌ها یا میوه‌ها نیست و با توجه به تعداد گل یا ميوه بسيار زياد، بوته توانايی حفظ تمامی گل‌ها و یا بزرگ كردن همه ميوه‌ها را ندارد و بصورت خودتنظیمی مجبور به ریزش تعدادی از گل‌ها یا میوه‌ها می‌شود.
اثر آفات و بیماری‌ها بر ریزش گل و میوه
ضعف گیاهان بر اثر خسارت آفات و بیماری‌ها در بسیاری از مواقع منجر به ریزش گل و میوه می‌شود. چرخه زندگی بسیاری از آفات و بیماری‌ها طی فصل رشد و از زمان کاشت تا برداشت گیاهان ادامه دارد و اگر این عوامل تنش‌زا مدیریت نشوند، دائماً باعث آسیب به گیاه و ریزش گل‌ها و میوه‌ها میشوند.
در واقع ریزش گل‌ها و میوه‌ها در زمان حمله آفات و یا بیماری‌ها یک مکانیسم دفاعی است که درخت منابع آلودگی را حذف می‌کند تا آسیب به سایر بخش‌ها منتقل نشود. از طرف دیگر حمله آفات و بیماری‌ها به گیاه موجب ضعف گیاه می‌شود و در این شرایط گیاه ضعیف شده قادر به حفظ تمامی گل‌ها و میوه‌هایی که تولید کرده نیست.
اثر شوری بر ریزش گل و میوه
شوری یکی دیگر از دلایل گل‌سوزی در انواع کشت‌های گلخانه‌ای و فضای باز است. اصلی‌ترین عامل شوری استفاده غلط از کودهای شیمیایی است، پس اگر نحوه استفاده از انواع کودها مخصوصاً کودهای شیمیایی نیتروژن، فسفر و پتاسیم درست نباشد، به دلیل تجمع شوری در اطراف ریشه و مشکل در تأمین مواد کودی مورد نیاز گیاه، کشت دچار گل‌سوزی خواهد شد.
اثر تراکم بالای کشت بر ریزش گل و میوه
عملكرد محصول در واحد سطح با بالا رفتن تراكم گياه تا آستانه معينی تمايل به افزايش داشته و پس از آن به علت رقابت بين گياهان بر سر آب، نور، عناصر غذایی و ... روند كاهشی در پيش می‌گيرد.
تراکم بيش از حد استاندارد معمولاً موجب ریزش گل و ميوه و کاهش عملکرد می‌شود. در صورتیکه تراکم كم نیز عملکرد و نهايتاً سودآوری را کاهش می‌دهد. تراكم بيش از حد گياهان باعث هم‌پوشانی بوته‌ها بر يكديگر شده و در نتيجه نفوذ نور و جريان هوا به داخل گياه کاهش يافته و نهايتاً كمرنگ شدن ميوه‌ها و توسعه بيماری‌ها را به دنبال خواهد داشت.
همچنین افزایش تراکم موجب کاهش نفوذ نور به داخل کانوپی می‌شود که در این شرایط سطح فتوسنتز کننده گیاه کاهش می‌یابد و در نهایت با کاهش غذاسازی و انتقال آن به گل‌ها و میوه‌ها شاهد ریزش گل‌ها و میوه‌ها خواهیم بود.
اثر تعداد روزهای ابری بر ریزش گل و میوه
کشت گیاهان باید به گونه‌ای باشد که بهترین دسترسی را به نور خورشید داشته باشند. بهترین در اینجا به معنای بیشترین نیست و نور باید به اندازه باشد، نور خورشید بیش از اندازه و یا کمتر از نیاز گیاهان منجر به ریزش گل و میوه خواهد شد.
نور خورشید به عنوان یک منبع طبیعی، عامل مهمی در کشاورزی است که به طور نامحدود و بدون هزینه، توسط خورشید عرضه می‌شود. اما برخی پدیده‌ها مانند ابری بودن هوا، باعث ایجاد محدودیت در دسترسی به این منبع مهم میشوند.
این موضوع برای کشت در محیط‌های کنترل شده مانند گلخانه‌ها که معمولاً محصول خارج از فصل هم تولید می‌کنند بسیار حائز اهمیت است. در ایران، ابرناکی هوا در فصل‌های بارندگی باعث کاهش نور طبیعی و در نتیجه کاهش تولید گل و میوه می‌شود.
تعداد ساعات ابری در همه نقاط کشور یکسان نیست و بستگی به شرایط اقلیمی و عرض جغرافیایی منطقه دارد. از اینرو بایستی در مکانیابی گلخانه‌ها به تعداد ساعات آفتابی مناطق توجه شود.
در غیر این صورت، احتمال دارد که سرمایه‌گذاری در گلخانه در مناطقی که دارای ساعات ابری زیاد و کمبود نور طبیعی است، فاقد توجیه اقتصادی باشد. به‌طور کلی، در این خصوص نیاز است کـه حساسیت محصولات گلخانه‌ای نسبت بـه شرایط ابری در زمان‌ها و مکان‌های مختلف مورد توجه قرار گیرد.
اثر وزش باد بر ریزش گل و میوه
افزایش ناگهانی دما به همراه رطوبت نسبی پایین هوا در کنار وزش باد می‌تواند برای گیاهان کشت شده در فضای باز خطرناک باشد و ممکن است ریزش گل و میوه را در آنها تسریع نماید.
اثر جمع‌آوری دیرهنگام میوه‌ها بر ریزش گل و میوه
جمع‌آوری به موقع میوه‌های رسیده ضروری است، اگر میوه‌ها دیر برداشت شوند علاوه بر اینکه بازارپسندی میوه‌ها به شدت کاهش می‌یابد باعث می‌شود که بخشی از مواد غذایی ساخته شده توسط گیاه به میوه‌های رسیده اختصاص یابد و ممکن است منجر به ریزش آنها شود.
بنابراین با برداشت به موقع میوه‌های رسیده از افزایش تعداد میوه‌ها جلوگیری می‌کنیم و مواد غذایی حاصل از فتوسنتز جاری گیاه به میزان بیشتری به گل‌ها و میوه‌های کوچک اختصاص می‌یابد.
برخی از علل ریزش گل و میوه گوجه فرنگی
گل‌ها و میوه‌هایی که در بوته گوجه فرنگی شکل می‌گیرند نسبت به شرایط محیط اطراف خود حساس هستند. در شرایط درجه حرارت‌هاى نامساعد، رطوبت نسبی نامناسب، تنش‌هاى رطوبتى و آبیارى بیش از حد، نور ناکافی، وزش باد شدید، عدم انجام تغذیه صحیح، تولید بیش از حد گل، حمله آفات و شیوع بیماری‌ها خطر ریزش گل و میوه در گوجه فرنگی وجود دارد.
اغلب موارد ذکر شده باعث عدم انجام صحیح گرده‌افشانی میشوند، در صورتی که گرده‌افشانی گل‌های گوجه فرنگی به درستی انجام نشود، باعث ریزش گل‌ها می‌شود.
دمای نامناسب
دمای نامناسب می‌تواند موجب ریزش گل‌های گوجه فرنگی شود. دمای بالا یا پایین می‌تواند بر گرده افشانی تأثیر منفی بگذارد. درجه حرارت مناسب برای گرده افشانی مطلوب و رشد میوه گوجه فرنگی، بین ۲۱ تا ۲۹ درجه سانتیگراد است.
در صورتی که دمای روز از ۲۹ درجه سانتیگراد بالاتر رود یا دمای شب از ۲۱ درجه سانتیگراد بالاتر رفته یا به کمتر از ۱۳ درجه سانتیگراد برسد، گرده‌افشانی انجام نشده و گل خشک می‌شود و می‌ریزد.
گزارش شده است که عدم یا کاهش تشکیل میوه در دمای بالا در گیاه گوجه فرنگی به دلیل کاهش ارسال مواد فتوسنتزی به جوانه گل است. همچنین گزارش شده که تنش گرما که موجب تحریک ریزش اندام‌های زایشی و کاهش محصول در گیاهی مثل گوجه فرنگی می‌شود، ظرفیت جوانه‌های گل را برای جذب مواد فتوسنتزی بشدت کاهش می‌دهد.
در گیاه گوجه فرنگى در صورتی که درجه حرارت شبانه محیط رشد به 15-13 درجه سانتیگراد برسد، لذا به علت عدم گرده‌افشانى یا گرده‌افشانی ناقص، در تلقیح گل مشکل ایجاد شده و ریزش گل اتفاق می افتد.
دمای بالا در طول تابستان یکی از دلایل اصلی ریزش گل‌های گوجه فرنگی است. در صورتی که دمای هوا به مدت چند روز به طور ثابت بالای 30 درجه سانتیگراد باشد، گل‌های گوجه فرنگی بدون تشکیل میوه از بین می‌روند. نوسانات شدید دمای هوا از صبح تا شب نیز می‌تواند باعث ریزش گل‌های گوجه فرنگی شود.
رطوبت نسبی هوای نامناسب
به طور متوسط حفظ رطوبت در محدوده ۷۰- ۶۰ درصد برای گلخانه گوجه فرنگی مطلوب است. هوای بسیار خشک یا مرطوب می‌تواند در لقاح گل‌های گوجه فرنگی اختلال ایجاد کند و موجب شود گرده نتواند به درستی شکوفه را بارور کند و منجر به خشک شدن و ریزش گل شود.
بنابراین باید این گیاه را در مکانی کاشت که رطوبت زیر 60 درصد و بیشتر از 70 درصد نباشد. در رطوبت نسبی کم عوارض پوسیدگی گلگاه، ترکیدگی میوه و سوختگی گل افزایش می‌یابد.
در شرایط گلخانه در صورتی که مقدار رطوبت پایین باشد، برای اجتناب از گرمای زیاد و تضمین گرده‌افشانی کافی، آب‌پاشی صورت می‌گیرد. جهت افزایش رطوبت نسبی استفاده از سیستم‌های مه‌پاشی کارایی بهتری دارد. در کشت گلخانه‌ای و در شرایطی که رطوبت گلخانه بالا باشد می‌توان با تهویه مناسب رطوبت نسبی گلخانه را کاهش داد.
عدم آبیاری صحیح
گیاه گوجه فرنگی نسبت به خشک شدن خاک حساس می‌باشد و ادامه این شرایط می‌تواند منجر به کاهش گل‌دهی و ریزش گل‌ها شود. آب کافی به ارتقاء سیستم ریشه‌ای سالم کمک کرده و باعث می‌شود که گیاه با دریافت رطوبت مورد نیاز خود، میوه تولید کند. گوجه فرنگی گیاهی حساس به آبیاری معرفی شده و مرحله حساس به تنش آبی در گوجه فرنگی بر اساس نتایج تحقیقات، مرحله شروع گل‌دهی تا تشکیل میوه است که هر نوع تنش ملایم (25 درصد) یا شدید (50 درصد) می‌تواند عملکرد محصول را به طور قابل توجه کاهش دهد.
تنش در این مرحله سبب بارور نشدن گل‌ها و حتی ریزش گل‌های تلقیح شده می‌گردد. آبیاری زیاد نیز در دوره گل‌دهی باعث ریزش گل‌ها می‌شود. بعد از شروع میوه‌دهی برای جلوگیری از میوه‌دهی دوباره و درشت‌تر شدن میوه‌ها نیز باید از آبیاری زیاد خودداری نمود.
روزهای ابری و عدم وجود نور کافی
شدت نور پایین مهمترین عامل محدودکننده برای عملکرد بالای گوجه فرنگی در گلخانه است. شدت نور پایین (روزهای ابری) باعث می‌شود که گرده‌افشانی خوب انجام نشده و میوه‌ها کوچک بمانند.
در گلخانه در روزهای کوتاه زمستان و اواخر پاییز در صورت ناکافی بودن نور، جوانه گل نمی‌تواند به خوبی رشد کند و گیاه نمی‌تواند گل و میوه تولید کند. به همین دلیل مکان احداث گلخانه باید جایی باشد که روی گلخانه سایه‌اندازی انجام نشود، پوشش گلخانه باید به طور مرتب تمیز شده و از نور تکمیلی استفاده شود.
باد بیش از حد
باد بیش از حد می‌تواند گل را خشک کرده یا به آن آسیب برساند. میزان ریزش ناشی از وزش باد اگر توام با درجه حرارت‌های بالا و تنش گرمایی باشد به مراتب بیشتر خواهد بود.
تغذیه نامناسب
بسته به نوع گوجه فرنگی نیاز غذایی آن متفاوت است مثلا گوجه فرنگی فضای باز ، عملکرد پایین‌تری نسبت به ارقام صنعتی آن که برای تولید رب کشت میشوند دارند، بنابراین نیاز غذایی آنها پایین‌تر است.
همین طور برای گوجه فرنگی گلخانه‌ای که عملکرد آن حدوداً ۲۵۰ تا ۳۰۰ تن در هکتار است، نیاز غذایی بسیار بالاتری نسبت به سایر ارقام دارد. کوددهی نامناسب و غیراصولی موجب می‌شود که گیاه نتواند انرژی کافی برای رشد میوه را تأمین کند.
در صورتی که بیش از حد به گیاه کودهای نیتروژنی داده شود، می‌تواند باعث ریزش گل‌ها شود. استفاده بیش از حد از کودهای نیتروژنی باعث می‌شود تا گیاه شاخ و برگ زیادی تولید کرده و از تولید گل و میوه جلوگیری شود یا تعداد میوه‌هایی که در گیاه تشکیل می‌شود بسیار کم باشد.
گیاهان گوجه فرنگی که نیتروژن بیش از حد به آنها داده می‌شود، غالباً ساقه‌های نازک و کشیده‌ای داشته و میوه‌های ضعیفی تولید می‌کنند. برای افزایش متناسب رشد بوته‌های گوجه فرنگی، مصرف توام نیتروژن و پتاسیم به صورت سرک می‌تواند بسیار مؤثر باشد.
حساس‌ترین مرحله مصرف فسفر سرک برای گوجه فرنگی، در مرحله پس از استقرار نشاء یا مرحله ریشه دوانی، مرحله گل‌دهی و مرحله تشکیل میوه است. در مرحله تشکیل تا رسیدگی میوه معمولاً نیاز به کودهای پتاسیمی افزایش می‌یابد تا بزرگ شدن میوه، رسیدگی میوه به حداکثر برسد.
در مورد عناصر کم مصرف از جمله آهن، روی، مس، منگنز و بور می‌توان در طول رشد گیاه و پس از پیدایش برگ‌ها، محلول‌پاشی این عناصر را روی برگ و ساقه با غلظت توصیه شده توسط شرکت سازنده کود انجام داد.
بسته به آشکار شدن نشانه‌های کمبود عناصر، تعداد دفعات این محلول‌پاشی از 2 تا 5 مرتبه (به فاصله حدود 15 روز) متغیر است. همچنین بعد از تشکیل میوه، باید به کودهای حاوی کلسیم توجه بیشتری شود.
تولید بیش از حد گل
گیاهان گوجه فرنگی که در ابتدا حجم بسیار زیادی از گل‌ها را تولید می‌کنند، ممکن است مواد مغذی و انرژی کافی برای حمایت از همه گل‌ها و میوه‌هایی که تولید می‌کنند، نداشته باشند. در این حالت برخی از گل‌های گوجه فرنگی به منظور حفظ گیاه و رشد گل‌های باقیمانده، شروع به ریزش می‌کنند.
آفاتی که باعث ریزش گل و میوه گوجه فرنگی:
تریپس
تریپس علاوه بر خسارت مستقیم، ناقل بیماری ویروسی مهم پژمردگی لکه‌ای گوجه فرنگی نیز می‌باشد. اغلب تریپس‌های خسارت‌زای گوجه‌فرنگی متعلق به جنس Frankliniella هستند که بیشتر به شاخ و برگ گیاه حمله می‌کنند.
آسیب به قسمت‌های گل به‌ویژه مادگی گل، ممکن است باعث ریزش گل‌ها یا صورت گربه‌ای شدن میوه‌ها شود. حذف علف‌های هرز، استفاده از صفحات آلومینیومی منعکس‌کننده نور فرابنفش و نصب کارت‌های چسبناک آبی‌رنگ از راهکارهای پیشگیری از آلودگی به این آفت است. سموم شیمیایی مؤثر توصیه شده نیز شامل ایمیداکلوپراید، متاسیستوکس، دیکلروس، پروفنفوس (کراکرون) و مونتو می‌باشد.
بیماری‌هایی که باعث ریزش گل و میوه گوجه فرنگی می‌شود.
ویروس پیچیدگی برگ زرد گوجه فرنگی
آلوده شدن بوته‌ها به ویروس پیچیدگی برگ زرد گوجه فرنگی در مراحل اولیه رشد، باعث توقف رشد بوته و کوتولگی می‌شود. همچنین سرشاخه‌های گیاه به صورت ایستاده بوده و به همراه زردی برگچه‌ها است که به سمت بالا برگشته و حالت فنجانی به خود می‌گیرند.
بوته‌های دارای آلودگی شدید، میوه تولید نمی‌کنند. اما میوه‌های تشکیل شده قبل از آلودگی بوته معمولاً رسیدگی نرمالی دارند. بطور کلی، زرد و فنجانی شدن برگچه‌ها، به میوه نرفتن و ریزش گل‌ها از علائم بارز آلودگی به این بیماری است.
در صورت عدم کنترل، این ویروس قادر است تا 100 درصد محصول را از بین ببرد. انتقال ویروس از بوته‌های گوجه فرنگی آلوده و علف‌های هرز خانواده سولاناسه توسط حشرات بالغ مگس سفید صورت می‌گیرد.
این ویروس از طریق تماس کارگران با بوته‌های آلوده به گیاهان سالم منتقل نمی‌شود و شدت شیوع این بیماری به جمعیت مگس‌های سفید ناقل وابسته است. راه‌های کنترل این بیماری شامل استفاده از ارقام متحمل و مقاوم، از بین بردن علف‌های هرز خانواده سولاناسه، استفاده از روغن‌های معدنی جهت کاهش میزان انتقال بیماری توسط مگس سفید، پوشاندن بسترهای کشت با مالچ پلاستیکی زرد رنگ جهت جلب مگس‌های سفید و سپس سمپاشی این مالچ‌ها با حشره‌کش‌هایی نظیر پروتئوس، ابرون و استارکل می‌باشد.
بیماری قارچی بوتریتیس
بیماری قارچی بوتریتیس در صورتی که شدت آلودگی زیاد باشد نیز می‌تواند منجر به ریزش گل‌های گوجه فرنگی شود.
منابع
- مشهيد هناره. 1399. عوارض و اختلالات فيزيولوژيكى گوجه فرنگی. مؤسسه تحقیقات‌علوم باغبانی، پژوهشکده سبزی و صیفی.
- مشهيد هناره. 1397. عوامل محیطی مؤثر بر رشد و نمو گوجه فرنگی در گلخانه. مؤسسه تحقیقات علوم باغبانی، پژوهشکده سبزی و صیفی.
- فاطمه دانشمند، خسرو منوچهری کلانتری. 1387. بررسی القای ریزش گل تحت شرایط تنش گرما در گیاه فلفل (Capsicum annuum). مجله علمی - پژوهشی دانشگاه اصفهان. جلد سی و پنجم، شماره 6، صفحات 126-111.
- ماهیار عابدی، رحیم احمدوند. 1398. آشنایی با آفات و بیماری‌های گوجه فرنگی، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر.
- جهانشاه صالح، حامد حسن‌زاده خانکهدانی، مجید عسکری، ایران محمدپور و یعقوب حسینی. 1398. راهنمای عملی تولید گوجه فرنگی در استان هرمزگان. موسسه تحقیقات خاک و آب.
- مختار زلفی باوریانی، مجید بصیرت. 1394. راهنمای تغذیه گیاهی در گوجه فرنگی (به منظور کاهش باقیمانده نیترات در محصول). موسسه تحقیقات خاک و آب.
- سید حسن موسوی فضل و علیرضا محمدی. 1384. اثر تنش‌های آبی در مراحل مختلف رشد بر کمیت و کیفیت دو رقم گوجه فرنگی (کال جی و موبیل). مجله تحقیقات مهندسی کشاورزی، جلد 6، شماره 22، صفحات 40-27.