طی سالیان اخیر در بسیاری از کشورها به دلیل حجم بالای تولید کود مرغی و مشکلات و مسائل زیست محیطی مربوط به آن، بررسی و تحقیقات فراوانی در مورد مصارف مختلف کود مرغی انجام شده است. نتایج بدست آمده ثابت کرده است که نه تنها کود مرغی ماده بی ارزشی و مزاحمی نیست بلکه چنانچه به خوبی از آن استفاده شود ماده بسیار با ارزشی با مصارف گوناگون می باشد. امروزه در دنیا به طور کلی بیش از 90 درصد از این کود برای مصارف کشاورزی مورد استفاده قرار می گیرد ولی بخشی از آن در تغذیه دام و ماهی به کار می رود و مقدار جزئی نیز در تعداد معدودی از کشورها مانند هندوستان و چین و برخی از کشورهای آفریقایی جهت تولید بیوگاز برای مصارف خانگی و در برخی از کشورهای پیشرفته از جمله انگلستان برای سوخت نیروگاه های پیشرفته تولید برق به کار می رود.
ارزش کود مرغ بستگی تام با نوع و ترکیب غذائی و نوع نگهداری مرغ و نوع ماده ای که برای بستر مرغ مورد استفاده قرار می گیرد دارد. کود مرغی دارای مقادیر قابلتوجهی اسیدآمینه است که کاملا قابلاستفاده برای مرغهای تخمگذار و گــوشتیمیباشد، همچنین فسفر موجود آن بهاندازه کافی میباشد. کمبودی که ازلحاظ تغذیه در کود وجود دارد کم بودنانرژی متابولیسم آن میباشد.
بر اساس مقایسه ای که در اروپا بین کود مرغ و کود گاو انجام گرفته نشان می دهد اگر کود مرغ فرآوری شود،ارزش آن به مراتب بیشتر از کودهای دیگر است.
انواع کود مرغ:
کود مرغ بسته به پرورش دارای انواع زیر می باشد:
کود بستر جوجه های گوشتی:
این کود دارای پروتئین بالا بوده و حاوی اسید اوریک، آمونیاک، کراتین و دیگر ترکیبات ازته می باشد و انرژی آن نیز بالاتر از انواع دیگر کودهای مرغی می باشد.به طور کلی ارزش کیفیت این نوع کود مرغی بستگی به نوع موادی که برای بستر به کار می رود و همچنین مدیریت کود در طول دوره پرورش دارد مثل خاک،سنگریزه و آهک موجود در کف سالن یا محل ذخیره کود نیز تحت تاثیر قابل ملاحظه ای روی درصد خاکستر کود مرغی خواهد داشت.
کود نیمچه های تخمگذار یا مادر:
این کود از پرورش نیمچه های جایگزین شونده تخمگذار یا مادر به دست می آید. ارزش این کودها که حاوی فضولات و بستر هستند کمتر از کود جوجه های گوشتی است زیرا در پرورش نیمچه ها از مقدار بیشتر مواد بستر استفاده می شود همچنین غذای این مرحله پرنده حاوی انرژی و پروتئین خام کمتر و الیاف بیشتر از غذای جوجه های گوشتی است.
کود مرغهای مادر در روش بستر:
این نوع کود از لانه هائی که در آن مرغ تخمگذار و یا مادرهای گوشتی یا تخمگذار در روی بستر نگهداری می شوند جمع آوری می گردد و نسبت بستر به فضولات در آن کمتر از کود جوجه های گوشتی است از این رو الیاف خام آن کمتر می باشد.به طور کلی ترکیبات آن حاوی پروتئین،کلسیم ، فسفر،فسفر در مقایسه با کلسیم کم می باشد.
فضولات یا کود سیستم قفس:
کود طیوری که در قفس نگهداری می شوند خالص و بدون بستر می باشد از این رو ارزش آن بیشتر بوده و برای استفاده در تغذیه دام ها به کار برده می شود.
در این مورد بایستی نکات زیر رعایت شود:
کود به طور تازه جمع آوری شود.
توسط حرارت (کود خشک کن) رطوبت آن به کمتر از 15 درصد کاهش یافته باشد.
حاوی مواد خارجی مثل سنگ، شیشه، میخ و سیم و غیره نباشد.
از نظر مواد غذائی مانند پروتئین، چربی، الیاف خام و کلسیم و فسفر ترکیب شیمیایی آن در آزمایشگاه اندازه گیری شده باشد.