میزان بهینه فسفر در خاک
فسفر نقش مهمی در رشد و تولید گیاهان از مراحل اولیه تا رسیدگی دارد. این عنصر جزو عناصر پرمصرف و مورد نیاز گیاهان است. مقدار این عنصر در آزمون خاک بصورت میلی‌گرم در کیلوگرم (ppm) و بصورت فسفرِ قابل حل گزارش می‌شود.
میزان مطلوب فسفر بسته به نوع محصول و عملکرد مورد انتظار متفاوت است اما بصورت عمومی مقدار بهینه فسفر در خاک ۱۵ میلی‌گرم در کیلوگرم (ppm) است. مقدار کمتر از آن باعث محدودیت در تولید می‌شود.
به طور خلاصه
· بنفش شدن لبه برگ ها.
· پیچ خوردگی برگ ها.
· کاهش رشد و کوتولگی گیاه.
علائم
علائم کمبود فسفر می تواند در تمام مراحل رشدی گیاه ظاهر شود اما بیشتر در گیاهان جوان نمود پیدا می کند. برخلاف سایر عناصر، علائم کمبود فسفر معمولا واضح نیستند و تشخیص آن دشوار است. در موارد ملایم، یکی از نشانه های احتمالی این کمبود، کوتولگی و کاهش رشد گیاه است، اما علائم بر روی برگ ها ظاهر نمی شود. در حالت کمبود شدید، ساقه و دمبرگ ها به سبز تیره تا بنفش کم رنگ تغییر رنگ می دهند. همچنین سطح زیرین برگ های قدیمی تر گیاه شروع به بنفش شدن می کنند که این تغییر رنگ از نوک و لبه برگ ها آغاز شده و در نهایت به کل برگ سرایت می کند. این برگها حالت چرمی به خود می گیرند و رگبرگ های آنها ممکن است به رنگ قهوه ای درآیند. در برخی موارد، کمبود فسفر سبب سوختگی نوک برگ ها و ایجاد لبه های زرد تا قهوه ای می شود. گلها و میوه ها همچنان تولید می شوند ولی از میزان عملکرد کاسته می شود.
کنترل ارگانیک
فسفر خاک را می توان با افزودن کودهای دامی یا سایر مواد آلی (مالچ آلی، کمپوست و کود پرندگان) و یا ترکیبی از هر دو، تامین کرد. شخم بقایای گیاهی بعد از برداشت می تواند موجب حفظ تعادل فسفر و همچنین بهبود ساختار خاک گردد. تجزیه مواد آلی نیز یک منبع ثابت از فسفر در دسترس گیاه قرار می دهد.
کنترل شیمیایی
مشکل کمبود فسفر خاک را می توان با مواد گوناگون و ارزان برطرف کرد. فسفر معمولا به شکل فسفات و همراه با پتاسیم و نیتروژن برای گیاهان استفاده می شود (N-P-K trio در ترکیبات کودی). انجام آزمایش خاک برای تعیین میزان هر یک از این عناصر توصیه می شود. استفاده از کودهای پتاسیم و فسفر در چند هفته قبل از کاشت توصیه می شود. اما نیتروژن بایستی بعد از کاشت و در چند نوبت در طول دوره رشدی گیاه استفاده شود.
اقدامات پیشگیرانه برای جلوگیری از کمبود فسفر:
Ø استفاده از ارقامی که در جذب فسفر خاک بهتر عمل می کنند.
Ø استفاده متوازن و متعادل از کودها برای تقویت گیاهان.
Ø شخم بقایای گیاهان در خاک پس از برداشت محصول.
Ø استفاده ترکیبی از کودهای معدنی و آلی برای حفظ توازن عناصر خاک.
Ø استفاده از آهک در خاک در صورت نیاز و رساندن pH خاک به اسیدیته مناسب.